Boeing loopt miljardenorder mis
Het Amerikaanse Congres in Washington heeft zaterdag de defensiebegroting voor het fiscale jaar 2005 goedgekeurd. Het gaat om een bedrag van 422 miljard dollar (340 miljard euro). De goedkeuring had een heugelijk moment moeten zijn voor vliegtuigproducent Boeing, want de begroting bevatte oorspronkelijk een contract voor de levering van nieuwe tankvliegtuigen (23,5 miljard dollar) plus een bijbehorend onderhoudscontract (5 miljard dollar).
Dat contract werd echter aan het eind van de beraadslagingen over de begroting geschrapt na hevige kritiek van vooral Republikeins senator John McCain en enkele van zijn collega’s. Kern van de kritiek was dat het contract veel te duur was, ook al werd het voorgesteld als voordelig voor het Pentagon en daarmee voor de belastingbetaler. Dat argument klopte voor de eerste leveringsfase, waarin was voorzien in de levering van passagiersvliegtuigen van het type Boeing 767 die zouden worden omgebouwd tot tankvliegtuigen.
Boeing zou die toestellen leasen aan het Pentagon, dat de toestellen op termijn zou overnemen. Dat zou op den duur leiden tot stijgende kosten en dat maakte het contract volgens McCain veel te onvoordelig. Het was een lucratieve overeenkomst voor Boeing, gezien het feit dat defensie meer dan 500 tankvliegtuigen die ruim veertig jaar oud zijn moet vervangen.
De argumentatie over de kosten kreeg een nieuwe wending toen bleek dat het hoofd van de inkoopafdeling van het Pentagon, Darleen Druyun, de kosten van het contract had opgeschroefd ten gunste van Boeing. De reden daarvoor was het feit dat zij tijdens de onderhandelingen met Boeing over de tankvliegtuigen tegelijkertijd met het concern onderhandelde over een baan voor haarzelf.
Toen dit bekend werd, begon justitie een onderzoek naar mogelijke belangenverstrengeling in de zaak. Bij dit onderzoek bleek dat Druyun Boeing al had weten over te halen om haar dochter en haar schoonzoon in dienst te nemen. Het bekend worden van deze zaken betekende het einde voor Druyun bij defensie. Korte tijd later werd zij in staat van beschuldiging gesteld en vorige week is zij veroordeeld tot een gevangenisstraf van negen maanden. Deze affaire betekende ook het einde voor Boeing-topman Philip Condit, die aftrad toen Druyun formeel in staat van beschuldiging werd gesteld.
Het contract was nauwelijks meer te verdedigen en werd vorige week zonder veel omhaal geschrapt. Daarbij pleitte een deel van de Senaat ervoor om nieuwe onderhandelingen over de vervanging van de verouderde tankvliegtuigen op basis van concurrerende inschrijving te voeren en de order niet van tevoren aan een favoriete kandidaat toe te spelen.
Dat zou een normale procedure moeten zijn, maar een recent onderzoek van de General Accounting Office, de onafhankelijke rekenkamer van het Congres, bracht aan het licht dat het Pentagon meer dan 40 procent van alle commerciële contracten zonder voorafgaande inschrijving vergeeft. Onvergeeflijk, vonden veel senatoren, omdat het hier om belastinggeld gaat.
Het schrappen van het contract komt op een ongelukkig moment voor Boeing. Het bedrijf is namelijk al uitgesloten van de inschrijving voor levering van nieuwe raketten aan de luchtmacht, nadat ontdekt werd dat Boeing-medewerkers ontwerpen voor zulke raketten gestolen hadden bij concurrent Lockheed.
De koers van Boeing daalde met 2 procent nadat bekend werd dat het Congres het contract voor tankvliegtuigen had geschrapt. Het financieel instituut Standard & Poor’s verlaagde de kredietwaardigheid van de vliegtuigproducent van positief tot stabiel. Boeing-topman Harry Stonecipher betreurde het schrappen van het contract en sprak zaterdag van een „geloofwaardigheidscrisis” voor zijn bedrijf.