Boycot overschaduwt verkiezingen Afghanistan
KABUL, 9 okt. (AP) - De eerste vrije presidentsverkiezingen van Afghanistan worden overschaduwd door een boycot van alle vijftien rivalen van de zittende president Hamid Karzai. Kort na het openen van de stembussen verklaarden de kandidaten zaterdag dat ze de uitslag niet zullen accepteren omdat de inkt die moet voorkomen dat kiezers meerdere malen een stem uitbrengen veel te gemakkelijk afwasbaar zou zijn.
Karzai hield vol dat de verkiezingen ’vrij en eerlijk’ zijn. Iedereen dient de stem van de Afghanen te respecteren, zei hij. ’Aan wie hechten we meer waarde: aan deze vijftien kandidaten of aan de miljoenen mensen die vandaag zijn komen stemmen?’ Uiteindelijk is het aan de kiesraad om te beoordelen of de uitslag geldig is, aldus de president, die als de grote favoriet geldt.
Vice-voorzitter Ray Kennedy van de door Afghanen en VN’ers gevormde kiesraad maakte duidelijk dat het afbreken van de stembusgang niet aan de orde was. ’Het stemmen gaat verder, omdat anders de mensen hun stemrecht wordt ontnomen.’ Volgens Kennedy zijn er ’enkele technische problemen’ maar verloopt het stemmen over het algemeen ordelijk en veilig. Over de geldigheid van de uitslag kan pas later een oordeel worden gegeven, aldus Kennedy.
Iedereen die een stem uitbrengt moet een duim in een inktkussen drukken, zodat hij niet nog een keer kan gaan stemmen. Volgens medewerkers van stembureaus bleek de inkt op enkele plaatsen niet watervast, waardoor de methode niet meer werkte. Het probleem zou snel zijn verholpen.
De Amerikaanse ambassadeur Zalmay Khalilzad probeerde de crisis op te lossen. Hij ging in overleg met de verschillende presidentskandidaten. Die ondertekenden een petitie waarin ze stelden de uitslag niet te zullen accepteren.
De aanloop naar de stembusgang werd verstoord door een reeks aanslagen. De afgelopen maanden kwamen zeker twaalf verkiezingsmedewerkers om bij geweld. Dat weerhield de Afghanen er niet van te gaan stemmen. De eerste die haar stem uitbracht, om 07.00 uur precies, was een meisje van 19 in een vluchtelingenkamp in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad. In totaal brengen naar schatting 740.000 Afghanen in vluchtelingenkampen in Pakistan en 400.000 in Irak een stem uit. De internationale gemeenschap heeft bijna tweehonderd miljoen dollar uitgegeven om de stembusgang te organiseren.
Bij elkaar werden 10,5 miljoen stemkaarten verspreid. Volgens de autoriteiten hebben veel mensen zich dubbel laten registreren. Ze zouden dat hebben gedaan omdat een stemkaart ook recht geeft op een hulppakket.
De eerste uitslagen worden pas zondagavond verwacht; de einduitslag laat vermoedelijk nog een tot twee weken op zich wachten. Om geweld tijdens het stemmen te voorkomen hebben de autoriteiten 100.000 soldaten en agenten ingezet. De Europese Unie en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) hebben waarnemers gestuurd.
In het zuiden van Afghanistan braken zaterdag gevechten uit tussen Amerikaanse militairen en vermoedelijke Taliban-strijders. Een Amerikaanse straaljager wierp twee bommen van duizend kilo af. Vijfentwintig opstandelingen kwamen om het leven, zei de gouverneur van de provincie Uruzgan. Aan Amerikaanse zijde zouden geen slachtoffers zijn gevallen.