Nobelprijs Scheikunde voor DNA-opknippers
De Nobelprijs voor Scheikunde gaat dit jaar naar onderzoekers die manieren hebben ontwikkeld om DNA eenvoudig te wijzigen. De Franse wetenschapper Emmanuelle Charpentier en de Amerikaanse biochemicus Jennifer Doudna krijgen de prestigieuze prijs toegekend, werd woensdag bekendgemaakt in Stockholm.
Met de zogeheten Crispr-Cas-techniek kunnen organismen snel genetisch worden gemanipuleerd met een soort moleculaire schaar. De Zweedse Academie van Wetenschappen omschrijft deze techniek als het „herschrijven van de code van het leven”. Door stukjes genetische code weg te knippen of juist toe te voegen kunnen organismen worden aangepast.
„Deze technologie heeft een revolutionaire impact gehad op de levenswetenschappen, draagt bij aan nieuwe kankertherapieën en zou de droom van het genezen van erfelijke ziekten kunnen doen uitkomen”, aldus de academie. Charpentier ontdekte het molecuul tracrRNA, dat door sommige bacteriën wordt gebruikt om zichzelf te beschermen. Ze werkte samen met Doudna om de knipactiviteit in een reageerbuis na te bootsen.
„De mogelijkheid om DNA te knippen waar je maar wilt, heeft een revolutie teweeggebracht in de moleculaire wetenschap. Alleen de verbeelding kan de grens bepalen voor het gebruik van dit instrument”, aldus de jury. De 51-jarige Française en de 56-jarige Amerikaanse zijn sinds 1901 de zesde en zevende vrouw die de Nobelprijs voor Scheikunde krijgen toegekend.
Er zijn veel toepassingen. Zo wordt de methode gebruikt om gewassen te manipuleren, bijvoorbeeld om ze beter bestand te maken tegen natuurlijke vijanden of onkruidverdelgers. Dat gaat met de Crispr-Cas-techniek een stuk sneller dan via veredeling.
Deze week wordt iedere dag een Nobelprijs toegekend. De winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede wordt vrijdag bekendgemaakt.