De SER-leden adviseren het kabinet om werknemers die gedeeltelijk arbeidsongeschikt raken, niet meer in de WAO te laten komen, maar hen in dienst van de baas te houden.

Over het advies is negen maanden lang vergaderd door onderhandelaars van de betrokken instanties op verzoek van het kabinet. Aanleiding is het grote aantal mensen dat in de WAO komt; zo’n 100.000 per jaar. De SER wil dat aantal beperken tot zo’n 25.000.

Het advies combineert voordelen voor verschillende instanties. Zo wordt de gevreesde boete afgeschaft voor bedrijven die veel WAO’ers opleveren. Ook gaat het advies uit van een hogere WAO-uitkering dan nu. „Een verstandshuwelijk”, omschreef voorzitter H. de Boer van werkgeversorganisatie MKB-Nederland vrijdag.

Alleen de onafhankelijke deskundigen R. Linschoten (oud-staatssecretaris), C. van Ewijk (Centraal Planbureau) en A. Bakker (De Nederlandsche Bank) konden vrijdag uiteindelijk niet volledig instemmen. „Je moet wel een rasoptimist zijn, wil je geloven dat dit voorstel z’n doel haalt”, aldus Van Ewijk. Zij willen voorlopig een hardere aanpak om nieuwe WAO’ers te voorkomen. De hogere nieuwe WAO-uitkering en het afschaffen van de werkgeversboete (Pemba-premie) zouden later ingevoerd moeten worden, namelijk pas als het doel (minder nieuwe WAO’ers) is bereikt.

In het kabinet heeft staatssecretaris Hoogervorst (Sociale Zaken) zich kritisch uitgelaten over het SER-voorstel, evenals de VVD-fractie in de Tweede Kamer. FNV-onderhandelaarster A. Jongerius waarschuwde alvast de politieke partijen die het SER-advies niet steunen: „Wij als FNV zullen die politieke partijen weten te vinden die de kern van de SER-voorstellen onderuithalen. Voor de verkiezingen en erna.”

Voorzitter J. Schraven van werkgeversorganisatie VNO-NCW meent dat er geen alternatief voor het SER-advies voorhanden is. „Het negeren van het advies, of het selectief shoppen hieruit betekent onverbrekelijk het einde van het advies”, waarschuwde Schraven.

Hij verweet Linschoten nog tijdens de SER-vergadering „ongepast” gedrag. Volgens hem schetst de oud-VVD-staatssecretaris van Sociale Zaken een onjuist beeld van de posities van de sociale partners. „Het is absoluut niet zo, en dan spreek ik tevens namens FNV-voorzitter De Waal, dat wij in ons hart zouden weten dat het SER-advies een echt goede oplossing van de WAO in de weg zou staan.”

SER-voorzitter H. Wijffels zei het jammer te vinden dat het voorstel niet unaniem is. Toch meent hij dat het plan zo veel steun heeft, dat de politiek er niet zomaar omheen kan.

Premier Kok zei vrijdag na afloop van de ministerraad dat het kabinet waarschijnlijk op 12 april met een standpunt over de WAO komt. Voor die tijd zullen de meest betrokken bewindslieden nog overleggen. Kok gaf aan dat hoewel er geen gedetailleerde behandeling in de Tweede Kamer meer zal volgen, de hoofdlijnen van het kabinetsstandpunt „van grote betekenis” zullen zijn. „Ze zullen wellicht houvast kunnen bieden voor de politieke partijen en een nieuw te vormen kabinet”, zei de premier.

Volgens Kok zullen het gebrek aan unanimiteit in de SER maar ook de woorden van Schraven en Wijffels een rol spelen in het kabinet.