Orthodoxe Joden lezen elke week in de synagoge een gedeelte van de Thora, de vijf boeken van Mozes. Zo’n vastgesteld gedeelte wordt een parasja genoemd. De Thora is in 54 parasjot verdeeld, zodat orthodoxe Joden in een jaar de hele Thora uitlezen.

Het Centrum voor Israëlstudies (CIS), een samenwerkingsverband tussen de christelijke gereformeerde deputaten Kerk en Israël, de zendingsorganisatie GZB en de Christelijke Hogeschool Ede, komt nu met een initiatief waarbij rabbijnen en andere Joodse geleerden, van orthodox tot liberaal, een jaar lang elke week een parasjalezing uitleggen voor christelijk publiek.

Coördinator van het project is drs. Albert Groothedde. Hij woont sinds 2018 met zijn gezin in Jeruzalem en is werkzaam voor het CIS.

Waarom is het CIS dit project begonnen?

„Een van onze speerpunten is om Nederlandse christenen kennis te laten maken met de vruchten van de Joodse Bijbeluitleg. Vaak denken wij christenen dat de Bijbel van ons is en wij alleen zeggenschap hebben over het verstaan ervan. We vergeten dat wij het Oude Testament lezen met het Joodse volk en dit een veel langere traditie van uitleg heeft. Het kan voor christenen verrijkend zijn om kennis te maken met de Joodse interpretatie van de Schrift. Daarnaast hoop ik dat het christenen verlost van een zekere zelfgenoegzaamheid. In de afgelopen 2000 jaar van christelijke Schriftverklaring is, behalve vanuit taalkundige motieven, vrijwel nooit een serieuze poging gedaan om te leren van de Joodse uitleg van het Oude Testament. Ik wijt dat aan een gebrek aan belangstelling, waarbij de vervangingstheologie een rol speelt.”

Bijbellezen met rabbijnen; hoe gaat dat precies in zijn werk?

„Een jaar lang verzorgt een rabbijn of Joodse geleerde iedere week een stukje uitleg bij de parasja die op zaterdag wordt gelezen in de synagoge. Deze uitleg versturen we op vrijdag via e-mail naar belangstellenden. Bij de stukjes tekst staan denk- en gespreksvragen en een leesrooster om een complete parasja in een week te lezen. Met de vragen willen we verdere bezinning –bijvoorbeeld in een studiegroepje– stimuleren.”

Wat is kenmerkend voor de rabbijnse Schriftuitleg?

„Rabbijnse exegese typeer ik als het stellen van vragen aan de Schrift. Vragen als: Waarom begint de Thora eigenlijk met de schepping en niet met de wetgeving? Bijbelstudie is, zeker voor orthodoxe rabbijnen, ook iets wat ze samen doen. Het is verder geen puur intellectuele bezigheid, de resultaten zijn bedoeld om te inspireren. De Schriftstudie voedt hun dagelijkse levenswandel.

Wat mij verder opvalt, is dat rabbijnen meer zoeken naar wijsheid dan naar waarheid. Christenen streven naar oplossingen die rationeel sluitend zijn. Volgens de Talmoed kan de Thora op zeventig manieren worden uitgelegd. Die uitleggingen kunnen allemaal naast elkaar staan en stuk voor stuk waarheid bevatten. Ten slotte speelt ook de traditie een grote rol bij de Schriftuitleg. Uitleggen is vaak herhalen en doorgeven wat gezaghebbende Joodse schriftuitleggers eerder hebben gezegd.”

Wat zijn overeenkomsten en verschillen met de christelijke Bijbeluitleg?

„Er is wederzijds sprake van een grote betrokkenheid op en diep respect voor het Woord van God. Dat schept een band. Verder merk je dat rabbijnen zich beter dan westerse christenen kunnen inleven in de Joodse cultuur, taal en godsdienstige gebruiken.

Joodse Bijbeluitleg richt zich vooral op de Thora. Er zijn alleen hier in Jeruzalem al duizenden ‘Mozesdeskundigen’. Als het gaat om de kennis van de Thora zijn christenen leerjongens. Het belangrijkste verschil heeft alles te maken met het geschilpunt tussen Jodendom en christendom: Jezus Christus. Christenen gebruiken het Nieuwe Testament vaak als leessleutel voor het Oude Testament. Dat kleurt de uitleg.”

Hoe kijken de meewerkende rabbijnen aan tegen dit project?

„De bereidheid onder rabbijnen om mee te werken was verrassend groot. Enkele rabbijnen waren zo enthousiast dat ze zelf ook andere scribenten aandroegen. Misschien proefden ze dat we naar ze willen luisteren en dat we bereid zijn om van ze te leren. Dit is een initiatief waar ontmoeting voorop staat en waarbij we ons als christenen laten onderwijzen. We gaan net als Paulus als het ware zitten aan de voeten van Gamaliël.”

Is er ook sprake van interactie met de lezers?

„Bij dit project niet. Wel denken we na of we het initiatief een vervolg kunnen geven, bijvoorbeeld in de vorm van een gespreksgroep waaraan christenen en rabbijnen deelnemen. Dat is nu lastig vanwege de coronamaatregelen.”

De rabbijnse Schriftuitleg kan christenen in verwarring brengen. Houdt u daar rekening mee?

„We zullen inderdaad op verschillen stuiten. Maar ik verwacht dat dat eerder verrijkend zal zijn dan verwarrend. Tijdens een studie theologie komen mensen ook in aanraking met andere visies. Dat kan iemands mening versterken.”

Hoeveel belangstelling verwacht u?

„We hebben al honderden aanmeldingen. Door de aandacht in de media zal dat aantal nog toenemen. Ik hoop dat veel mensen de waarde van dit project inzien en eraan deelnemen.”

Aanmelden voor het Parasjaproject kan via info@hetcis.nl