Dat blijkt uit de vanmiddag verschenen publicatie ”Achter de schermen. Een kwart eeuw lezen, luisteren, kijken en internetten” van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Staatssecretaris Van der Laan (Cultuur) nam het rapport in ontvangst.

Ondanks de forse stijging van het aantal Nederlandstalige boektitels dat jaarlijks verschijnt, neemt de ontlezing verder toe. Nederlanders kochten in 2000 in totaal 32,5 miljoen boeken, uitgezonderd schoolboeken en wetenschappelijke boeken. Dat is een daling van eenvijfde ten opzichte van 1975.

Minder lezen is vooral het gevolg van een afname van het aantal lezers en maar voor een klein deel het gevolg van een geringere leestijd onder bestaande lezers. Echte boekenliefhebbers lezen nog vrijwel evenveel als dertig jaar geleden. Mannen pakken vaker de krant, vrouwen vaker een boek.

Elke nieuwe generatie telt minder lezers dan de vorige. Zo las in 2000 van de 20- tot 34-jarigen minder dan de helft nog een tijdschrift of een krant. Van de 50- tot 65-jarigen doet een ruime meerderheid dat. Het aandeel wekelijkse boekenlezers onder tieners halveerde in tien jaar tijd naar een kwart.

Even opmerkelijk is dat gedrukte media onder hoger opgeleiden nu een bereik hebben dat ze in 1990 nog onder lager opgeleiden hadden. Onder de tijdschriften moesten met name de opiniebladen een flinke veer laten. Dit bereik is meer dan gehalveerd in 25 jaar. Bijzonder is de stijging van de literatuurleestijd onder jongeren en lager opgeleiden.

Volgens de opstellers van het rapport „moet de snelle daling in het lezen teleurstellend worden genoemd in het licht van het gestegen opleidingsniveau van de bevolking. Dat de deelnamecijfers onder de jongste groep sneller teruglopen dan onder oudere groepen, moet de boeken- en perssector te denken geven.”

Het pc-bezit van ouderen blijft nog steeds achter bij dat van jongeren. Internetgebruikers kijken minder televisie dan niet-internetgebruikers, maar besteden juist wel meer tijd aan het lezen van boeken. De dvd-verhuur is in geen ander Europees land groter dan in Nederland.

De toename van de consumptie van de nieuwe media gaat vooral ten koste van sociale contacten, zo blijkt uit het rapport. De auteurs pleiten voor het ontwikkelen van het onderwijs in het kritisch omgaan met media.

Ondanks het ruimere aanbod is de hoeveelheid tijd die Nederlanders aan media en ict besteden sinds 1975 vrijwel gelijk gebleven. Van de gemiddeld 45 uur vrije tijd per week gaat 19 uur op aan media en ict. Tweederde deel van de mediatijd (12,4 uur) is televisietijd. Lezen van gedrukte media neemt 3,9 uur in beslag.

De onderzoekers: „Gedrukte media, audiovisuele media en ict blijken nauwelijks in elkaars vaarwater te zitten.” Ouderen blijven de publieke omroep nog het meest trouw. Jongere kijkers geven de voorkeur aan de commerciële omroep.