Adrianus Johannes Simonis, geboren op 26 november 1931 in Lisse, was aartsbisschop van Utrecht van 1983 tot 2007. Paus Johannes Paulus II benoemde hem in 1985 tot kardinaal. Deze benoeming is wel omschreven als een poging van het Vaticaan om conservatieve krachten te mobiliseren tegen de liberale stroming binnen de Nederlandse Rooms-Katholieke Kerk. Dat maakte Simonis jarenlang tot middelpunt van de heersende tegenstellingen binnen rooms-katholiek Nederland. Hij kreeg in de loop der jaren doodsbedreigingen, werd tot tweemaal toe voor het gerecht gedaagd, en is regelmatig publiekelijk belachelijk gemaakt.

Misbruik

Soms riep Simonis de stormen van kritiek zelf over zich af. Toen er 2010 veel meldingen binnenkwamen van misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk, sprak Simonis zich uit over dat onderwerp. In een tv-programma zei hij dat de top van de kerk tientallen jaren niet op de hoogte was van misbruik van kinderen door geestelijken. Daarbij gebruikte hij de woorden: „Wir haben es nicht gewusst”, zoals de Duitsers ook wel spraken over de vervolging van Joden in de Tweede Wereldoorlog. Daar voegde hij aan toe: „Het is een beladen term. Maar het is wel waar.”

Later bleek uit documenten dat Simonis wel degelijk van misbruik binnen de kerk op de hoogte moet zijn geweest.

Kardinaal Simonis, die in 2008 met emeritaat ging, leek de snel veranderende wereld soms maar moeilijk te kunnen begrijpen. „Hét grote manco van de westerse cultuur is dat de meeste mensen niet onder ogen willen zien dat het leven eindig is”, vond hij. „De kerk zal haar relevantie alleen behouden als ze de moed heeft tegen die stroom in te gaan.”

Orgel

Mensen die hem kenden, spraken hun waardering uit voor zijn pastoraal hart. Zijn contacten met protestanten waren hartelijk. De kardinaal noemde zich een voorstander van oecumene, maar hij liet tegelijk openlijk weten dat de kerken van de Reformatie niet echt kerk zijn.

Simonis bracht in 2011 onverwacht een bezoek aan de gereformeerde gemeente in Gouda, tijdens een open dag. Hij speelde even op het orgel, kreeg een GBS-Bijbel mee, en sprak met de plaatselijke predikant ds. G. Clements over identiteit, huwelijk en gezin en catechese. Maar ook over de plaats van Maria in het heil en het leven van de kerk. „De nadruk op de innerlijke beleving, maar ook –met een protestantse uitdrukking– het leggen van de vinger bij de ernst des levens, dat zijn wij als rooms-katholieken te veel kwijtgeraakt”, zei hij. „In onze cultuur moet het leven vooral leuk zijn.”