Axel en Buck krijgen de belangrijkste onderscheiding op het gebied van de geneeskunde voor hun onderzoek naar de reukzin. Zij deden in de jaren tachtig van de vorige eeuw gezamenlijk onderzoek en later publiceerden zij ook onafhankelijk van elkaar over dit onderwerp.

De 58–jarige Axel en de 59–jarige Buck krijgen samen 1,1 miljoen euro. De prijs wordt op 10 december in Stockholm uitgereikt, tegelijk met de overige Nobelprijzen, waarvan de winnaars later deze week en volgende week worden bekendgemaakt.

Dinsdag wordt bekendgemaakt naar wie de Nobelprijs voor natuurkunde gaat, woensdag komt de aankondiging voor de Nobelprijs voor de scheikunde en vrijdag maakt het Nobel–comité in de Noorse hoofdstad Oslo bekend wie dit jaar de Nobelprijs voor de Vrede krijgt. Wanneer de winnaar van de Nobelprijs voor letterkunde bekend wordt gemaakt, staat nog niet vast. Dat is traditiegetrouw op een donderdag en het moment wordt 48 uur tevoren bekendgemaakt.

Het onderzoek van Axel en Buck verschaft inzicht in hoe het kan dat mensen zich geuren kunnen herinneren. Zij ontdekten een ’familie van duizend verschillende genen’ die verband houden met een even groot aantal geurreceptoren. Die zitten op hun beurt op de cellen in het neusslijmvlies waarmee de mensen geur waarnemen.

De reukzin is belangrijk voor de kwaliteit van het leven. Een geur kan prettige of onprettige herinneringen oproepen, maar hij kan ook een waarschuwing geven voor iets gevaarlijks, zoals rook bij een beginnende brand of de geur van bedorven voedsel. Geur is van levensbelang voor een pasgeboren mens of dier omdat die hem helpt de borst van de moeder te vinden. Veel dieren nemen hun omgeving vooral waar door het detecteren en interpreteren van geuren.

Axel en Buck toonden aan dat 3 procent van de genen van de mens wordt gebruikt voor geurherkenning. Als een geurreceptor geactiveerd wordt door een bepaalde stof gaat er vanuit een reukcel een elektrisch signaal naar de hersenen. Daar ontstaat dan uit de combinatie van reukindrukken een specifiek en steeds weer op te roepen geurindruk. De twee onderzoekers hebben beschreven hoe dit precies in zijn werk gaat.

Linda Buck is verbonden aan het Fred Hutchinson Cancer Research Center in Seattle, de plaats waar zij geboren is. Zij studeerde psychologie en microbiologie aan de universiteit van Washington in Seattle en immunologie aan de Universiteit van Texas. Zij was docent aan verschillende universiteiten in de Verenigde Staten. Zij is lid van de nationale Academie van Wetenschappen.

Ook Richard Axel is lid van de Academie van Wetenschappen. Hij is verbonden aan het Howard Hughes Medical Institute van de Columbia University in New York. Hij begon daar als onderzoeker in 1984. Van 1984 tot 1991 werkte hij met Buck samen aan het baanbrekende onderzoek. Zij publiceerden in 1991 samen over hun ontdekkingen.