Opnieuw doe ik het niet goed. De zoveelste keer. Ditmaal in Minsk. In de wc van koffiebar Rivoli in het centrum van de Wit-Russische hoofdstad staat op een bordje het verzoek om het wc-papier niet in de toiletpot te gooien, maar in de prullenbak. Het bordje had ik zoals vaker meteen gelezen na mijn entree. Maar automatisch gooi ik het wc-papier in de pot in plaats van in de prullenbak, die ik in deze koffiebar weer eens over het hoofd zie.

Hetzelfde overkwam me in een café in Nizjni Novgorod in Rusland. Ongetwijfeld heb ik hetzelfde in andere restaurants, cafés en hotels gedaan. Wit-Russische, Russische en Oekraïense afvoerbuizen willen nog weleens te smal zijn voor wc-papier, waardoor verstoppingen ontstaan. Vandaar dat bordje.

Bij de bar verontschuldig ik mij bij Jevgeni Oesovitsj (29) die een Italiaanse espresso en verse sirniki (kleine kwarkpannenkoekjes) met smetana (room) en jam aan mij heeft geserveerd. Het geeft niet, vergeeft hij mij barmhartig. „Een keer is niet erg. Twee keer kan wel voor problemen zorgen.”

Hij vermoedt dat voor een goedkopere afvoerpijp is gekozen bij de bouw van de koffiebar. Oorspronkelijk zat hier de ingang van een bank, legt hij uit. Dus waren er geen afvoerleidingen van het riool.

Bak legen

Hij hoeft zelf de prullenbak, waar verfrommeld de gebruikte stukjes wc-papier in zitten, niet te legen. Dat doet de schoonmaakster, tenzij de prullenbak al voor het einde van de dag vol dreigt te raken. Het is niet het leukste werk om te doen, zegt Oesovitsj, maar het hoort erbij. „Erger is het als de wc verstopt raakt en de pot overstroomt.”

Soms, vervolgt hij, stinkt het ook in de trappenhuizen van flats. „Dan weet je dat daar de leiding verstopt zit.”

Automatisch komen we op het tweede sanitaire euvel in Wit-Rusland, Oekraïne en Rusland. Namelijk het warme water dat in de zomer gedurende een paar weken wordt afgesloten. Douchen, afwassen en scheren doe je dan met koud water. En dat is dan niet alleen in de provincie zo. Ook de inwoners van Kiev, Moskou en Minsk stappen onder een koude douche. Voor mij persoonlijk is dat trouwens altijd een verfrissend begin van de dag.

In deze periode worden de leidingen getest of gerepareerd voor de komende koude wintermaanden. Op internet kun je per straat zien wanneer je aan de beurt bent. Meestal hangt er dan ook een mededeling in de portiekflat.

Oesovitsj heeft er geen problemen mee. „Je went eraan en het is in de zomer. Dat scheelt.” Soms gaat hij naar de sportschool om daar warm te douchen. Anderen gaan naar het zwembad of douchen bij vrienden. Ook een pan koud water opwarmen behoort tot een van de methodes om deze periode door te komen. Sommige huizen hebben zelf een boiler, net als koffiebar Rivoli.

„Het is een deel van ons leven”, besluit Oesovitsj berustend. „We grappen er weleens over. We kunnen naar Mars, maar we hebben nog niet eens normale leidingen.”