De waarschuwing geldt voor Friesland, Groningen, Drenthe, Overijssel, Gelderland, Flevoland, Utrecht, Noord-Holland en Limburg. Alle drinkwaterbedrijven in deze provincies roepen mensen op om geen tuinen te sproeien en geen grote opzetzwembaden te vullen. „Een groot zwembad in de tuin vraagt 2500 liter water. Ter vergelijking: een bad vullen kost 120 liter water en bij het douchen wordt 65 liter water verbruikt”, aldus drinkwaterbedrijf Vitens.

De bedrijven vullen elke dag reservoirs met een grote hoeveelheid bereid drinkwater. Dat water gaat via de leidingen naar de aansluitpunten. Als iedereen tegelijk de kraan openzet om grote hoeveelheden water te tappen, ontstaat er als het ware een file in de waterleiding, legt het Noord-Hollandse PWN uit. Aansluitingen aan het eind van de leiding krijgen dan geen water meer. De bedrijven lossen dat op door de druk op de leiding te verlagen, maar daardoor komt bij iedereen minder water uit de kraan. Of zelfs helemaal geen water meer.

Bedrijven die drinkwater maken uit grondwater, zoals Vitens en Waterbedrijf Groningen, hebben daarvoor een vergunning. Ze mogen niet meer water oppompen dan vergund, want daardoor zou onherstelbare schade in de diepe ondergrond ontstaan. Bedrijven als het Zuid-Hollandse Dunea en Evides, dat drinkwater levert in onder andere Zeeland, hebben om die reden nog geen acute leveringsproblemen, want die bedrijven gebruiken rivierwater voor de waterproductie.

De drinkwaterbedrijven kunnen bijvoorbeeld sproeien van de tuin niet echt verbieden. Dat moet de minister van Waterstaat en Infrastructuur doen. Het RIVM heeft vorig jaar voor het ministerie uitgezocht hoe andere landen omgaan met drinkwaterbeperkingen en dat vertaald naar Nederland. Het is volgens het RIVM mogelijk om ook voor Nederland trapsgewijs paal en perk te stellen aan het drinkwatergebruik in extreme omstandigheden. Maar daarvoor is nog veel overleg nodig over onder meer handhaving en bevoegdheden. Het ministerie komt naar verwachting eind van dit jaar met een voorstel.