Voor 1 september moet het gros van de 6000 wilde zwijnen die op de Veluwe boventallig zijn, worden afgeschoten. Na die tijd vallen de eerste beukennootjes en verdwijnen de dieren de bossen in, waar- door het voor jagers lastiger wordt om ze te vinden en te schieten.

Het aantal wilde zwijnen op de Veluwe is de laatste jaren wat groter dan voorheen omdat de winters uiterst mild zijn en de zogenaamde mast, de hoeveelheid eikels en beukennoten, al zeven jaar op rij erg groot. Er is, kortom, voor de wilde varkens meer dan genoeg voedsel. Doordat de dieren zich in hoog tempo voortplanten –een jonge zeug kan al werpen in het jaar dat ze geboren is– kan de aanwas razendsnel gaan.

Corrigeren

„We moeten continu corrigeren”, zegt Erik Koffeman, secretaris van de Faunabeheereenheid (FBE) in Gelderland. De eenheid, waarin ook boeren, terreinbeheerders en de Dierenbescherming meepraten, bepaalt het aantal dieren dat moet worden afgeschoten om te voorkomen dat de dieren jonge boompjes en struiken vernielen en daarmee de verjonging van het bos frustreren. Twee zwijnen per hectare, 1500 dieren, geldt als een optimaal aantal.

Ook verkeersveiligheid en schade aan eigendommen spelen mee in die afweging. Hongerige zwijnen die vanuit het bos naar de akker van de boer of de tuinen van omwonenden trekken, kunnen die in een nacht flink omploegen.

De jagers proberen 60 procent van de afgesproken aantallen voor 1 september te halen en schieten nu vooral biggen. „Die zijn jong en onnozel”, verklaart Koffeman aan de telefoon.

Omdat de gestreepte beestjes maar zo’n 10 kilo wegen, zit er nog weinig vlees aan en worden ze in het jachtveld achtergelaten als voedsel voor aaseters zoals raven. Afgeschoten volwassen zwijnen gaan naar de poelier of naar de horeca.

Coronacrisis

Berichten als zou de jacht dit jaar nauwelijks van de grond komen omdat de restaurants vanwege de coronacrisis geen wild afnemen, wil Koffeman graag ontzenuwen: „Dat speelde in het voorjaar, toen de horeca dicht was”, maar nu is de afname weer normaal. Overigens viel de volledige sluiting van de horeca nog voordat het jachtseizoen was geopend.

Alleen in zogenoemde nulstandgebieden, terrein waar helemaal geen zwijnen mogen zijn, worden het hele jaar wilde zwijnen geschoten.

Wolven

Dat er wat wolven rondlopen op de Veluwe betekent niet dat de jagers minder werk hebben aan het in toom houden van de populatie. „Het helpt ons, maar de invloed van wolven is nauwelijks merkbaar. Dat zou anders zijn als hier ook beren en lynxen zouden rondlopen, een vurige wens van sommige ecologen, maar dat gebeurt niet”, lacht Koffeman. „In Polen heb je aaneengesloten natuurgebieden van 100.000 hectare waar geen wegen zijn. Daar zitten dan drie lynxen. Dat er op de 70.000 hectare Veluwe ruimte is voor lynxen is puur theorie.”

Door de grote aantallen lijkt het erop dat de zwijnenpopulatie onbeheersbaar is geworden. Maar dat is volgens Koffeman niet het geval. „Als er één jaar geen eikels zijn, kunnen we de zwijnen terugdringen tot het gewenste aantal.” Het is niet ongebruikelijk dat de opbrengst van eiken en beuken varieert, maar de laatste jaren is die stabiel en hoog. „Een flinke eik levert zo 600 kilo eikels op.”

Om de dieren te kunnen schieten lokken jagers ze met wat mais naar hun hoogzit, een plateautje in een boom waarvanaf de jager overzicht heeft en veilig kan schieten. Afgevuurd vanaf de grond kan een verdwaalde kogel veel ellende veroorzaken. „Het is druk in de Nederlandse bossen en dat kan gevaarlijk zijn.”

Er zijn ook jagers die ”bersen”, een methode waarbij ze in hun eentje door het bos lopen. De voorkeur van de jager is afhankelijk van zijn conditie en vaardigheden. „Een goed schot afvuren terwijl je staat te hijgen, is niet zo gemakkelijk”, weet Koffeman.

Grijze wereld

Jagers leven in een grijze wereld, niet zelden zijn het wat oudere mensen die het zich kunnen veroorloven om veertig tot zestig uur in het jachtveld door te brengen om één enkel zwijn te schieten. „Als je jong bent, een gezin hebt en een carrière en je wilt ook nog wat dingen samen doen, heb je daar geen tijd voor.”