Veel is er te doen over de gedragsregels voor militairen in een inzetgebied. Sergeant-majoor der mariniers Eric O. kan erover meepraten. Maandag hoort hij hoe het openbaar ministerie denkt over zijn handelwijze in Irak.

Alle door het ministerie van Defensie uitgezonden militairen krijgen zogenaamde Rules of Engagement (ROE) mee, zeg maar de gedragsregels voor militairen. Daarvan afgeleid zijn de geweldsinstructies.

In Irak circuleren verschillende ROE’s. De Amerikanen hebben ze, de Britten ook. Die van de Nederlanders zijn afgeleid van de Britten.

Luitenant-ter-zee Hildegard Vogel-Hof (43) kwam medio dit jaar terecht op het strategisch hoofdkwartier van de Amerikanen in Irak. Midden in Bagdad, in een voormalig paleis van Saddam Hussein. Ze behoorde tot de persoonlijke staf van de hoogste Amerikaanse generaal ter plekke.

Het was voor de moeder van drie kinderen de eerste uitzending, vertelde Vogel gisteren tijdens een bijeenkomst van de Nederlandse Officieren Vereniging in Breda. „Dagelijks kwamen de mortieren en raketten uit de lucht vallen.”

Alle aandacht van politiek en media ging en gaat volgens Vogel uit naar het zuiden van Irak, waar 1300 Nederlandse militairen in de provincie al-Muthanna zitten. Met slechts acht andere Nederlanders op een hoofdkwartier van 4000 man voelde Vogel zich verlaten. „Den Haag had geen idee wat wij in Bagdad deden. We kregen zelfs geen Defensiekrant.”

Voor Vogel, vertrouwensvrouw bij de Koninklijke Marine, ontstond er een „pijnlijke situatie” toen de ROE’s ter sprake kwamen. „Als ik mij van A naar B begaf moest ik me als Amerikaan gaan gedragen. En de Amerikaanse regels zijn veel vrijer dan de Nederlandse.”

Het leek geen punt tot ze voor de derde keer haar „veilige paleis” verliet. „Ons konvooi werd in de straten van Bagdad beschoten. De ruiten van de wagen knalden eruit. Ik voelde me buitengewoon ongelukkig met mijn Glock (pistool, RP) en tien door Nederland verstrekte patronen.” Tijd om na te denken was er niet. „Ik moest vuur teruggeven.”

Gaandeweg de missie realiseerde Hof zich dat ze als Nederlander onder de Amerikaanse gedragsregels viel. „Zou ik dit wel mogen, vroeg ik me af. Maar ik had een taak en handelde naar bevind van zaken. Ik kan nu goed schieten met een Amerikaans wapen, de M-16.”

Eenmaal terug in Nederland legde ze de zaak op tafel bij haar superieuren. „Het is nu binnen Defensie onderwerp van studie.”