De Landelijke Adviescommissie Plaatsing Langdurige Forensische Psychiatrische Zorg (LAP) kwam onlangs met een rapport over de uitstroom vanuit de longstay-afdelingen van tbs-klinieken, de afdeling voor langdurige forensisch psychiatrische zorg. Wat bleek: de helft van de 223 patiënten is tussen februari 2011 en november 2019 terechtgekomen in een minder beveiligde zorginstelling (zie ”Uitstroom longstay tbs-klinieken”). Een deel woont nu zelfstandig.

Volgens Ellen Leentvaar, secretaris van de LAP, ontstaat er voor patiënten van de longstay op deze manier meer perspectief. Ze noemt dat „een positieve ontwikkeling.”

Elke twee jaar beoordeelt de LAP of een patiënt op de longstay moet blijven. Redenen om uit te stromen zijn nieuwe medische ontwikkelingen en behandelmethoden of een wijziging in het behandelperspectief. Op zogenaamde zorgconferenties komen behandelaars, externe deskundigen en vertegenwoordigers van zorginstellingen bij elkaar om te kijken of ze een patiënt uit een impasse kunnen halen, vertelde Leentvaar eerder aan Trouw.

Voor Pien van Vliet, forensisch gedragskundige en voormalig universitair docent forensische psychologie, is de doorstroom van mensen uit de longstay naar andere ggz-instellingen niet onbekend. ,Dit kan wanneer het om tbs-patiënten gaat die een lage veiligheidsgraad eisen. Die niet vluchtgevaarlijk zijn en geen fysiek geweld tegen personeel gebruiken.”

Tegelijk begrijpt de gedragsdeskundige dat mensen kunnen schrikken van het nieuws. ,Mensen schrikken altijd als het om tbs’ers en het onderwerp vrijheid gaat. En als het misgaat, kan het inderdaad fors misgaan.” Toch heeft de angst volgens haar ook te maken met een stigma dat op psychische stoornissen zit. „Men heeft het idee dat iemand met een stoornis zeer gewelddadig is. Maar het kan ook gaan om mensen die moeilijk behandelbaar zijn vanwege hun stoornis. Ik denk dat er niet zoveel te schrikken valt als we naar de individuele gevallen kijken.”

Volgens Van Vliet kunnen de ontwikkelingen het imago van de longstay verbeteren. „Longstay is vaak een schrikbeeld voor tbs’ers. Iedere langdurige opsluiting brengt verlies aan perspectief met zich mee. Het effect daarvan kan zijn dat een tbs-patiënt niet meer wil meewerken aan de therapie.” Nu er meer perspectief is om uit de longstay te komen, zou dat wellicht ook een positief effect op de therapie kunnen hebben, denkt Van Vliet.

Zes uitgestroomde tbs’ers klopten opnieuw bij de kliniek aan, blijkt uit de LAP-cijfers. Dat betekent „niet direct dat er ernstige incidenten zijn geweest”, zei Leentvaar tegen Trouw. Ze kon maandagmorgen desgevraagd niet ingaan op individuele gevallen.