Desnoods strijdt hij tot aan de Raad van State voor het demonstratierecht, zegt Max Vermeij vrijdagmiddag desgevraagd. De advocaat verdedigt de Duitse organisatie Donum Domini die onder meer bij de kliniek in Heemstede bidt, flyers uitdeelt en met vrouwen in gesprek probeert te gaan.

Dat laatste valt echter niet onder het betogingsrecht en is dus niet grondwettelijk beschermd, stelde de rechtbank donderdag in een zaak tussen de gemeente en Donum Domini. Gemeenten mogen daarom beperkingen opleggen.

„Wie het standpunt van de rechter volgt, mag bij een demonstratie alleen nog stilstaan met een bordje in handen. Onzin”, meent de advocaat. „Volgens de jurisprudentie vallen allerlei vormen onder demonstraties. Straattheater bijvoorbeeld.” De uitspraak perkt volgens Vermeij het demonstratierecht drastisch in.

Hij kan zich niet voorstellen dat het vonnis standhoudt. „In Nederland wordt met twee maten gemeten. Als het gaat over een onderwerp dat de overheid welgevallig is, wordt een betoging niets in weg gelegd. Gaat die tegen de doorsnee mening in, dan worden beperkingen opgelegd.”

Merkwaardig vindt hij ook dat de gemeente Heemstede over „eigen grenzen heen regeert.” De vooringang van de Bloemenhovekliniek bevindt zich namelijk in Heemstede; de achteringang ligt op het terrein van de gemeente Haarlem. „Heemstede mag daar helemaal geen beperkingen opleggen”, stelt de jurist.

Weerstand

De Nederlandse stichting Stirezo, net als Donum Domini rooms-katholiek, werkt nauw samen met de Duitse organisatie. Die kwam naar Nederland „omdat restricties het in Duitsland moeilijk maakten om bij abortuscentra te bidden. Ze zag dat het werk hier gezegend wordt”, legt Hugo Bos van Stirezo uit. Stirezo ondersteunt Donum Domini praktisch en financieel en voerde namens haar gesprekken met de gemeente.

Bos ziet „kromme redeneringen” in het vonnis. „Je zou niemand mogen aanspreken, terwijl het hele idee van een demonstratie is dat je je boodschap verspreidt.” Dat de gemeente demonstranten op afstand van de kliniek wil zetten, „belemmert het gesprek” met ongewenst zwangere vrouwen.

De ongeregeldheden waar de rechter over rept, gaan volgens zowel de advocaat als Bos „absoluut niet” over de Duitse organisatie. „De gemeente praat daarin één op één de abortuskliniek na”, zegt Vermeij. Hij en Stirezo zeggen dat het medewerkers en omwonenden zijn die onrust rond de kliniek veroorzaken. Zo zouden buren hebben geprobeerd een demonstrant te slaan en de betogers met een tuinslang hebben natgespoten. Ook zou er een auto op de groep zijn ingereden. Aangifte daarvan is niet gedaan. „We dragen dat als lijden om Christus’ wil”, verklaart Bos. Deze rechtszaak kwam er omdat het demonstreren anders onmogelijk werd. „Maar de weerstand die het werk oproept verdragen we.”

In gevaar

Chris Develing van Schreeuw om Leven noemt de rechterlijke uitspraak „opmerkelijk.” Ook zijn organisatie staat geregeld bij de kliniek in Heemstede.

Develing wil eerst de vervolgprocedure afwachten voor hij uitspraken doet over de gevolgen voor de betogingen van Schreeuw om Leven. Maar, weet hij, „die zijn duidelijk in gevaar. Het is goed denkbaar dat allerlei klinieken deze uitspraak aangrijpen om beperkingen op te leggen aan prolifeorganisaties. Grote kans dat ook wij straks juridische stappen moeten zetten.” Daarover wil hij verder nog weinig kwijt. Wel is Schreeuw om Leven „voornemens het recht van betoging te verdedigen als dat nodig is.”