Na incidenten in 2005 en 2006 nam de gemiddelde behandelduur in de daarop volgende jaren sterk toe, tot elf jaar in 2010. De duur van de gevangenisstraf in combinatie met de tbs-maatregel stond daardoor vaak niet meer in verhouding tot de strafmaat voor het gepleegde delict, aldus TBS Nederland. Advocaten adviseerden hun cliënten daarom vaker niet mee te werken aan rapportages met betrekking tot hun psychische gesteldheid, waarop rechters minder snel tbs oplegden.

De behandelduur is inmiddels echter verkort naar gemiddeld acht jaar, „door onder meer het verloftraject te versnellen, zonder daarbij de risico’s uit het oog te verliezen”. In 2018 is het aantal tbs-opleggingen weer gestegen. Het aantal ingestroomde tbs-patiënten bedroeg in 2018 138, en in 2019 145.

De instroom is volgens behandeldirecteur van tbs-kliniek Van Mesdag in Groningen en voorzitter van TBS Nederland Harry Beintema berekend op honderd patiënten per jaar. „Maar het zijn er de laatste jaren 100 tot 150 per jaar, dan loop je op een gegeven moment klem”, zegt hij tegen de NOS.

Ondertussen verloopt de doorstroom moeizaam, omdat het vinden van passende woonruimte voor patiënten van wie de behandeling is afgerond vaak een probleem is. Beintema zegt dat het zogenoemde Michael P.-effect, rechters die sinds deze zaak vaker tbs opleggen, heel duidelijk te zien is. „Enerzijds toont dit de populariteit van de maatregel. Maar het draagvlak om mensen uit te laten stromen, is eerder afgenomen dan toegenomen.” Een woordvoerder van TBS Nederland legt uit dat medewerking van gemeenten voor de huisvesting nodig is. „Dat is iets wat je met de samenleving samen doet. Maar vanuit gemeenten en bewoners is er vaak weerstand op dat punt.”