Turkije wordt grootste EU–land
Turkije komt binnen een aantal jaren bij de Europese Unie. De Europese Commissie doet daarover 6 oktober een aanbeveling aan de regeringsleiders. Wat is Turkije eigenlijk voor land? En hoe was de weg naar de EU?
Het land
Turkije wordt het grootste land van de Europese Unie. Met 779.000 vierkante kilometer is de helft groter dan Frankrijk en tweemaal zo groot als Duitsland.
Tegen de tijd van de toetreding heeft het waarschijnlijk ook de meeste inwoners. Nu zijn dat er nog 68,9 miljoen, dik tien miljoen minder dan Duitsland. Buiten Turkije wonen nog 3,8 miljoen Turken in Europa, vooral in Duitsland, Zweden en Nederland (284.000). Gelovige Turken zijn bijna allen moslim. Van de inwoners voelt 80 procent zich Turks en 20 procent Koerd.
De Turkse economie groeit razendsnel, ruim 6 procent per jaar. Het land leeft van een mix van handel, industrie en landbouw. De agrarische tak is nog vrij omvangrijk: vier op de tien werknemers zitten in de landbouw.
Turkije bestaat sinds 1923 als republiek. Oprichter Atatürk scheidde toen direct de islam van de staat. Het leger had het niet echt rustig. In 1974 verdedigde het noord–Cyprus tegen een Griekse overname. Sinds de tachtiger jaren maakt het jacht op de Koerdische afscheidingsbeweging PKK. De leider Öcalan zit sinds 1999 in het gevang.
EU-toetreding
Turkije toonde al in 1959 belangstelling voor de Europese Economische Gemeenschap (EEG). Het land mocht toen niet toetreden, maar werd in 1963 wel een bevoorrechte handelspartner. In 1987 vroeg Turkije formeel het volledige lidmaatschap aan. Antwoord was dat het land best mocht toetreden, maar nu nog even niet. Turkije begon allerlei regelingen naar Europese normen te hervormen. Het kreeg in 1999 de status van kandidaat–lid. Regeringsleiders van EU–landen beloofden in 2002 in Kopenhagen om onverwijld toetredingsgesprekken te beginnen als Turkije in december 2004 aan de criteria voldoet. Dat moment is nu genaderd.
Andere banden
Turkije is al lid van veel westerse instellingen. Het is lid van de NAVO sinds 1952. Bij de Verenigde Naties (VN) is het aangesloten sinds 1945. Het maakt ook deel uit van de mensenrechtenorganisatie Raad van Europa en het economisch orgaan OESO. Verder ook van meer onzichtbare instellingen, zoals bijvoorbeeld Eurocontrol dat het Europese luchtverkeer begeleidt.
