Het was een merkwaardige constructie waarvoor de coalitiefracties tijdens de dinsdag begonnen algemene beschouwingen kozen. Oké, het reglement van orde van de Tweede Kamer staat het in uitzonderingsgevallen toe. Maar het komt in de praktijk toch maar zelden voor dat fracties al aan het begin van het debat -nog voor ze de visie van het kabinet gehoord hebben- een motie indienen.

En wat voor een motie! Met hun voorstel verbouwen CDA, VVD en D66 de rijksbegroting voor het recordbedrag van maar liefst 1,1 miljard euro. Ironisch spreekt Rouvoet daarom van de „tegenbegroting” van de coalitie. Marijnissen (SP) meent dat het eigenlijk om „een motie van wantrouwen” gaat. En Herben (LPF) merkt snedig op dat het dictum van de motie (De Kamer, gehoord de beraadslaging…) beter vervangen kan worden door: De Kamer, gehoord de coalitie… „Want er is nog helemaal geen beraadslaging geweest, meneer de voorzitter.”

De spot van de oppositie kan echter niet verhullen dat zij enigszins teleurgesteld is over het initiatief van de regeringspartijen. Door de bezuinigingsoperatie van het kabinet met een historisch hoog bedrag aan reparaties te verzachten, neemt de coalitie de linkse en rechtse oppositie flink wat wind uit de zeilen.

Hoewel? Een oppositie heeft per definitie meer te eisen dan de coalitie biedt. Dus gooit GroenLinks-leider Halsema zich verbeten in de strijd om de huisarts buiten de nieuwe no-claimregeling te houden. Een strijd die dinsdag nog vergeefs leek, terwijl ingewijden woensdagmorgen wisten te vertellen dat minister Hoogervorst van Volksgezondheid inderdaad aan een plan werkt om ook deze maatregel in te trekken.

PvdA-leider Bos, duidelijker in het debat present dan bij de algemene beschouwingen een jaar geleden, is er gauw mee klaar. „Dit plan leidt tot hogere belastingen en een hogere staatsschuld.”

Van der Vlies (SGP) vraagt zich af of in de plannen van het kabinet en in de wijzigingsvoorstellen van de coalitie „de zwaarste schouders wel de zwaarste lasten dragen. Ik denkt dan ook aan de grote gezinnen”, aldus de SGP’er.

Rouvoet heeft grote moeite met de prioriteiten die de coalitiefracties in hun plan stellen. Tegen Verhagen, de indiener van de merkwaardige motie: „U trekt 20 miljoen uit om bezuinigingen op filmsubsidies ongedaan te maken. Wat is dat nu voor prioriteit? Hoe verdedigt u dat, als u weet dat u met datzelfde bedrag de nood in de thuiszorg voor een deel kunt lenigen? Noemt u mij nu eens één punt uit uw voorstel waar chronisch zieken en gehandicapten iets aan hebben?”

Verhagen komt er niet goed uit. „Het handhaven van het grijs kenteken”, probeert hij. „Dat is voor gehandicapten ook belangrijk. En we doen iets voor jonggehandicapten.”

De meest spannende aanval op het door CDA, VVD en D66 voorgekookte plan komt van Halsema. „Wat zou er gebeuren”, vraagt zij met een veelbetekenend lachje, „als de waarnemend premier een deel van uw voorstellen overneemt en een deel niet? Is dat mogelijk?”

Verhagen: „Dan heeft het kabinet een probleem.”

Maar dit is stoere, zo niet overmoedige taal. Want dat het kabinet het met alle wijzigingsvoorstellen eens is, valt moeilijk voor te stellen. En wordt van elk politiek plan niet steevast gezegd dat het een gebouw is waaruit geen steentjes losgetrokken mogen worden, een totaalpakket waarvan de onderdelen niet los verkrijgbaar zijn?

De geschiedenis leert dat het met de onwrikbaarheid van dergelijke gebouwen zo’n vaart niet loopt. Woensdagmorgen wisten enkele media al te melden dat het kabinet zich niet kan vinden in het weer terughalen van de zogeheten gouden handdruk. Zoiets hoeft in het geheel niet tot politieke spanning te leiden. Als Zalm er woensdag maar in slaagt voor elk CDA-steentje dat hij wegtrekt, tevens een VVD- en een D66-steentje te verwijderen.