„Het Arabische woord jisr betekent brug”, zegt Rick van der Woud, directeur van Mensen met een Missie. „Dat is de kern van wat Jisra wil doen: bruggen bouwen tussen verdeelde gemeenschappen.”

Mensen met een Missie is de penvoerder van Jisra (Joint Initiative for Strategic Religious Action). Dit interreligieus en internationaal samenwerkingsverband van vijf organisaties ontwikkelt een strategie om de vrijheid van religie en levensovertuiging in zeven landen te bevorderen.

Dat gebeurt in samenwerking met het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Een fonds binnen Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking zorgt voor het benodigde geld in de kas, zo’n 37 miljoen over een periode van 5 jaar. Daarnaast is het ministerie betrokken bij de opzet van het programma.

„We zijn ontzettend blij met de samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken”, zegt Geert Jan van Dijk. Hij is verantwoordelijk voor strategie en impact bij Tear, een van de organisaties binnen Jisra. „De overheid erkent hiermee het belang van religie in ontwikkelingssamenwerking.”

Dat was voorheen wel anders, aldus Van Dijk. Jarenlang was het een zoektocht om het onderwerp religie goed in de analyses van diplomaten te krijgen. De samenwerking met religieuze leiders had niet bepaald prioriteit. Het vele lobbywerk door organisaties zoals Tear heeft echter zijn vruchten afgeworpen, zegt hij.

„Het is voor eerst dat het onderwerp in zo’n belangrijke subsidielijn is uitgezet”, klinkt het ook tevreden bij Van der Woud. Daarnaast vindt de Nederlandse overheid het dermate belangrijk dat zij zich voor vijf jaar aan het programma verbindt. Zij kiest dus voor een subsidie die een kabinetstermijn overstijgt, zegt hij.

Onlusten

Het programma van Buitenlandse Zaken is veel krachtiger nu religie daarin een plek krijgt, aldus Van Dijk. „Voor veel Nederlanders is religie niet vanzelfsprekend, maar het merendeel van de wereldbevolking is religieus. Als we elders in de wereld verandering willen zien, moeten we daar rekening mee houden.”

Religieuze actoren vormen dan ook een sleutel in het oplossen van conflicten. Daarom zal Jisra binnen religieuze gemeenschappen werken om extremisme en haat tegen te gaan, legt Van der Woud uit. Daarnaast zet Jisra in op interreligieus contact tussen verschillende gemeenschappen, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor religieuze leiders.

Bevlogen vertellen beide mannen over eerder succes van deze aanpak. Als voorbeeld noemt Van Dijk een wijk in de Nigeriaanse stad Jos. De moslims en christenen die er woonden konden prima met elkaar opschieten, totdat beide groepen in 2010 na enorme onlusten elkaar het licht in de ogen niet meer gunden.

Tijdens het programma dat een lokale partnerorganisatie van Tear uitrolde, werden de partijen weer bij elkaar gebracht. „Cruciaal was dat we hen in één ruimte kregen en het gesprek ontstond”, aldus Van Dijk. „Toen de religieuze leiders van beide groepen, die in hun eigen gemeenschap het vertrouwen hadden, elkaar weer in de ogen keken, veranderde de hele wijk. Men bouwde zelfs gezamenlijk een kliniek.”

Tweederangsburgers

Ook onderwijs speelt een grote rol in het bouwen van bruggen, vertelt Van der Woud. „In het klaslokaal kan heel veel kennis worden aangereikt over de ander. In Pakistaanse tekstboeken wordt op zo’n manier over christenen gesproken, dat het terecht lijkt dat ze tweederangsburgers zijn.”

Daarom zal Jisra ook samenwerken met de autoriteiten. Zo kan de organisatie bijvoorbeeld lobbyen bij onderwijscomités om de inhoud van het onderwijs te veranderen.

De vele „lichtende voorbeelden” die beide mannen hebben gezien, motiveren om op de ingeslagen weg door te gaan. Van Dijk: „En als mensen eenmaal op een andere manier hebben leren kijken, kunnen ze niet meer anders.”