Beide partijen hebben hun inspanningen om tot een spoedige wapenstilstand te komen geïntensiveerd. Maar een gezamenlijke bijeenkomst van hoge Israëlische en Palestijnse veiligheidsfunctionarissen eindigde woensdag zonder resultaat.

De verwachting bestond dat de besprekingen zouden uitmonden in een wapenstilstand, maar dat is niet gelukt. De komende dagen ontmoeten de functionarissen elkaar opnieuw onder leiding van de Amerikaanse bemiddelaar Anthony Zinni.

Het optimisme dat dinsdag aan het eind van het bezoek van de Amerikaanse vice-president Cheney heerste, werd woensdag de bodem ingeslagen door een zelfmoordaanslag op een volle bus in het noorden van Israël. Daardoor vielen acht doden, onder wie de dader. Tientallen mensen raakten gewond. De Islamitische Jihad, die het vredesproces tussen Israël en de Palestijnen afwijst, eiste de verantwoordelijkheid voor de actie op.

De aanslag gebeurde bij de Israëlisch-Arabische stad Umm al-Fahm in de regio Afula. De bus van de Israëlische maatschappij Egged was volgens de Israëlische radio onderweg van Tel Aviv naar Nazareth. De meeste inzittenden waren Israëlische Arabieren die naar hun werk gingen. In Afula zijn al meer aanslagen gepleegd.

De Israëlische premier Sharon haalde direct na de aanslag fel uit naar de Palestijnse leider Arafat. Die heeft volgens hem geen enkele stap gezet om een eind te maken aan het terrorisme en het geweld. Minister Ben-Eliezer van Defensie liet zich gematigder uit. Hij zei tegen de krant The Jerusalem Post dat juist de pogingen om tot een wapenstilstand te komen versterkt moesten worden.

Dat er op de aanslag geen vergeldingsaanval van Israëlische zijde volgde, heeft volgens waarnemers duidelijk te maken met de aanwezigheid van de Amerikaanse speciale gezant voor het Midden-Oosten, Zinni, en met de diplomatieke inspanningen van de Amerikaanse vice-president Cheney.

Cheney, die tweemaal met Sharon sprak, zei dinsdag bij zijn vertrek dat hij wel met Arafat wil praten, maar pas als de Palestijnse Autoriteit zonder dralen een begin maakt met de uitvoering van het Tenet-plan, dat voorziet in een staakt-het-vuren. Later werd bekend dat de VS overwegen toch een ontmoeting tussen Cheney en Arafat te regelen. Die zou mogelijk komende week maandag in Caïro kunnen plaatsvinden. Arafat zou zondagavond met een Jordaanse helikopter naar Amman vliegen en daarvandaan met een Jordaans vliegtuig naar Egypte.

Of Israël bereid is met een dergelijke afspraak in te stemmen, is niet bekend. Arafat heeft nog steeds te maken met beperking van zijn bewegingsvrijheid. Hij mag Ramallah niet verlaten. Israël wil hem alleen toestemming geven de Palestijnse gebieden te verlaten als hij met het plan van Tenet instemt, dat hem verplicht de beramers van zelfmoordaanslagen in Israël op te pakken.

De Palestijnse leider kan daardoor mogelijk de Arabische top bijwonen die volgende week in de Libanese hoofdstad Beiroet wordt gehouden. Mocht hij daar echter opruiende toespraken houden of mochten er aanslagen plaatshebben tijdens de afwezigheid van Arafat, dan kan dat gevolgen hebben voor de terugkeer van de Palestijnse leider.