Het land is een ingewikkeld mozaïek van verschillende religies en zeker 250 etnische groepen, die onder het Britse koloniale gezag veelal om administratieve en bestuurlijke redenen regionaal zijn samengevoegd. Na de onafhankelijkheid van 1960 kwam er een federaal systeem, bedoeld om de regio’s meer onafhankelijkheid te geven.

Sinds de onafhankelijkheid is Nigeria vrijwel onafgebroken geregeerd geweest door militairen uit het islamitische noorden. In 1999 keerde de democratie grotendeels terug met president Obasanjo, een christen uit zuiden, aan het roer. Zijn streven naar meer zelfstandige regio’s heeft geleid tot het verder oplaaien van al sluimerde etnische conflicten in onder meer de Nigerdelta.

Human Rights Watch omschreef het geweld in de oliedelta eind vorig jaar als een „grondstoffenoorlog.” De inzet hiervan zijn vooral de inkomsten uit de legale, maar ook de illegale oliehandel. Het gaat hierbij om het illegaal aftappen van olie, die gebunkerd wordt in schepen die verborgen liggen in de moerassen.

De Nigeriaanse olie wordt gewonnen door samenwerkingsverbanden van de Nigeriaanse oliemaatschappij en buitenlandse olieconcerns zoals Shell. Sinds het begin van de jaren negentig is het protest tegen de oliebedrijven toegenomen, vooral in de Nigerdelta. De bewoners vinden dat ze te weinig terugzien van de oliewinsten. Formeel moet er 13 procent ten goede komen aan de regio, maar in de praktijk gebeurt dat niet. Veel geld verdwijnt ook in de zakken van corrupte Nigeriaanse functionarissen.

De arme bevolkingsgroepen, onder wie de Ogoni, Ijaw en Andoni, beklagen zich ook over de milieuvervuiling door de olie-industrie, die hun bronnen van inkomsten (landbouw en visserij) aantasten. Grote olieconcerns, waaronder ook Shell, steken in reactie daarop tegenwoordig tientallen miljoenen in milieu- en ook ontwikkelingsprojecten.

Behalve met de regering of de oliemaatschappijen liggen de bevolkingsgroepen in de delta om verschillende redenen ook onderling met elkaar in de clinch. Geregeld gaat het hier om de macht over illegale oliebronnen of de toegang tot baantjes bij olieconcerns.