Onderzoek naar mogelijk machtsmisbruik farmaceut nadert conclusie
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) verwacht een uitgebreid onderzoek naar farmaceutisch bedrijf Leadiant na de zomer af te ronden. De vraag die centraal staat is of de Italiaanse geneesmiddelenfabrikant machtsmisbruik pleegt door een excessieve prijs te vragen voor het medicijn CDCA, dat wordt gebruikt door patiënten met een zeldzame stofwisselingsziekte. Het bedrijf verkreeg in 2016 de exclusieve rechten om het middel in de Europese Unie (EU) te verkopen. Leadiant verhoogde de prijs vervolgens met een factor 500, zo onthulde NRC in 2018.
De behandeling die voorheen enkele honderden euro’s per patiënt per jaar kostte, kreeg een prijskaartje van 153.000 euro. In Nederland gebruiken zo’n zestig mensen die lijden aan de ziekte cerebrotendineuze xanthomatose (CTX) het middel. Al sinds de jaren 70 bestaat de behandeling met CDCA. Leadiant kocht producenten van het middel op en distribueert het middel al enkele jaren als enige. CDCA is als zogeheten weesgeneesmiddel geregistreerd in Europa. Weesgeneesmiddelen zijn middelen tegen zeldzame aandoeningen. De fabrikanten kreeg door de registratie tien jaar recht op marktexclusiviteit, ook al is CDCA een oud, niet-gepatenteerd medicijn.
„We gaan richting een conclusie in het onderzoek”, zegt een woordvoerster van de ACM. „We vinden het belangrijk om de vordering naar buiten te brengen, omdat het maatschappelijk heel relevant is.”
De ACM heeft onder meer gekeken naar de marktomstandigheden, de kosten van het middel en de prijsverhogingen. Of de ACM aanstuurt op maatregelen, wil de woordvoerster niet kwijt. Dat zou bijzonder zijn: de ACM heeft nog nooit een boete opgelegd aan een farmaceutisch bedrijf.
Het onderzoek kwam er op verzoek van de Stichting Farma ter Verantwoording, die hoopt dat het leidt tot een boete en „stopzetting van de prijspraktijken” van Leadiant. De stichting wijst erop dat Leadiant geen hoge ontwikkelingskosten heeft hoeven maken, aangezien het middel al decennia bestaat. Het werd oorspronkelijk ontwikkeld tegen galstenen.
Leadiant zelf betwist dat de prijsstijging excessief was. Het bedrijf stelt dat het huidige CDCA een nieuw medicijn is. Weliswaar heeft het dezelfde actieve stof als het oude middel, maar dat was niet specifiek geregistreerd als medicijn tegen CTX. Dat het daartegen goed werkt, blijkt volgens Leadiant uit wetenschappelijke studies waarin het forse investeringen heeft gedaan, liet het bedrijf eerder weten in reactie op alle kritiek. Artsen schreven het overigens al jaren voor aan CTX-patiënten.
Ook in België, Italië en Spanje doen de mededingingsautoriteiten onderzoek naar de gang van zaken rond CDCA.
