Door het coronavirus zijn de afgelopen maanden zo’n 17.000 rechtszaken niet doorgegaan. De rechtspraak zal nog tot eind volgend jaar nodig hebben om die achterstand weg te werken. „Het grootste deel, zo’n 14.000 zaken, ligt bij de rechtbanken. Daarnaast gaat het om 3000 zaken bij gerechtshoven”, zegt Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak.

Rechtbanken en gerechtshoven sloten half maart hun deuren. Sinds 11 mei zijn er weer fysieke zittingen in rechtszalen. Die zijn soms ’s avonds, om drukte in de zalen en de wachtruimtes te voorkomen. Bovendien is er tijd nodig om de zalen vaker schoon te maken. De achterstand groeit inmiddels niet meer, zegt Naves.

De rechtspraak en het Openbaar Ministerie hebben de afgelopen tijd plannen gemaakt om de voorraad af te handelen. Een strafzaak zal de komende tijd minder snel aan een meervoudige kamer worden voorgelegd en in plaats daarvan door één rechter worden behandeld. Die mag, zoals nu ook geldt, wel maximaal maar een jaar gevangenisstraf opleggen.

Het Openbaar Ministerie denkt ongeveer 4000 zaken te kunnen afdoen met een zogenoemde strafbeschikking. Daarin mag een officier van justitie een geldboete, een taakstraf of een schadevergoeding opleggen, of iemands rijbevoegdheid intrekken. „Het gaat vooral om zaken die eenvoudig zijn, die geen al te heftig slachtofferschap tot gevolg hebben en die niet principieel zijn”, aldus Gerrit van der Burg, voorzitter van het college van procureurs-generaal. Verdachten hebben altijd het recht om een zaak voor de rechter te laten komen, benadrukt hij, en de wens van een slachtoffer zal ook meewegen.

De rechtspraak hoopt ook dat rechters van 70 langer mogen doorwerken en nog niet met pensioen hoeven, zodat er meer mankracht beschikbaar is. Daaraan wordt gewerkt. Vermoedelijk levert dit ongeveer honderd rechters op.

De Orde van Advocaten begrijpt de plannen, maar zegt dat die niet ten koste van de rechtsbescherming van verdachten en slachtoffers mogen gaan. Zij moeten zeker zijn van rechtsbijstand, ook als het OM een straf oplegt, en hun advocaten moeten daar een goede vergoeding voor krijgen, aldus de orde.