Dat de Ambarnaja rivier rond Pinksteren gifrood kleurde van de dieselolie vonden ze in Norilsk geen reden om in te grijpen. Pas dagen later, toen president Vladimir Poetin via sociale media te horen kreeg over de catastrofe in het noorden van Siberië, kwam er actie.

Met die vertraging was Poetin bepaald niet blij: „Moeten we via sociale media vernemen dat er sprake is van een noodsituatie? Gaat het daar wel helemaal goed met jullie?”, ageerde Poetin op televisie over de aanpak van de regionale overheid.

Het was de opmaat naar het harde oordeel dat de Russische dienst voor corruptiebestrijding donderdag naar buiten bracht over de rol van burgemeester Rinat Achmetsjin van Norilsk. Volgens de dienst heeft hij nagelaten om passende maatregelen te treffen na het lek en is er daarom sprake van „criminele nalatigheid.”

Verwoestend

De leidinggevende van de energiecentrale, onderdeel van mijnbouwbedrijf Nornickel, werd vorige week al aangehouden en is tot 31 juli in voorarrest geplaatst. Nornickel wordt al geruime tijd beschuldigd van het negeren van milieurisico’s. De kapotte tank zou 35 jaar oud zijn geweest.

Toen de grootte van de ramp duidelijk werd –15.000 ton diesel kwam in de Ambarnaja rivier terecht en 6.000 ton diesel trok de grond in– riep Poetin vorige week direct de noodtoestand uit. Een groep van ruim 500 specialisten werkt sindsdien 24 uur per dag om te voorkomen dat dieselolie in het Pjasinomeer en de Arctische oceaan terecht komt.

Hoewel de autoriteiten zeggen de situatie onder controle te hebben is er woensdag dieselolie aangetroffen in het meer, meldde persbureau Interfax donderdag. Het doel is nu om de dieselolie niet in de Pjasinorivier te laten stromen.

Greenpeace raamt de kosten van de opruiming van de ramp zo’n 130 miljoen euro. Maar de gevolgen voor het milieu zijn veel groter, schrijft activiste Olesja Vikoelova op de Greenpeace website. „Ongelukken als deze kunnen met name in kwetsbare ecosystemen zoals het poolgebied, enorm verwoestend zijn.” De opruiming zou volgens haar twee jaar kunnen gaan duren.

Svetlana Radionova, hoofd van de Russische milieu-inspectie Rosprirodnadzor, plaatste vlak na de ramp video’s op Instagram waarin ze een beker rood rivierwater in de brand stak om mensen bewust te maken van de ernstige gevolgen van de ramp voor het milieu.

Radionova hoopt dat het ongeval iedereen bewust maakt van het belang om milieunormen en -eisen na te leven. „Wij zijn van mening dat sancties voor overtredingen van milieuwetten moeten worden aangescherpt en boetes moeten worden verhoogd,” stelde ze.

Klimaatverandering

Het lek zou op 29 mei al zijn ontstaan. Nornickel beweert dat de ramp kon plaatsvinden door het smelten van de permafrost, de altijd bevroren bodem. Daardoor was er sprake van een aardverschuiving bij een brandstofreservoir.

Het is dit jaar uitzonderlijk warm in Siberië met temperaturen van zo’n 6 graden boven het gemiddelde.

Klimaatverandering heeft grote gevolgen voor het noorden van Rusland. De regio warmt namelijk ruim twee keer zo snel op als de rest van de wereld. Vorig jaar brandde er een record aantal hectaren bos af en in de regio Irkoetsk zorgde een cycloon voor de ergste overstromingen in bijna twee eeuwen.

Hoe dan ook had er rondom de tank echter een dam moeten liggen, voor het geval dat. Die lag er niet en dus is er een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar de oorzaak van de ramp. Het ontbreekt bij Russische bedrijven en de overheid vaak aan de politieke wil om het belang van het milieu voorop te zetten.

Er wordt al langer gewaarschuwd voor dergelijke ecologische rampen in het poolgebied. Het Russische openbaar ministerie riep naar aanleiding van de milieuramp op om infrastructuur en gebouwen die zijn gebouwd op permafrost en mogelijk in gevaar zijn, te gaan controleren.

Het is overigens niet de eerste keer dat rivieren in de buurt van Norilsk rood zijn. Vanwege de nikkel dat er wordt gewonnen, is Norilsk een van de meest vervuilde steden in Rusland.