De middelen zijn decennia geleden ontwikkeld tegen malaria. Omdat de eerste berichten over toediening aan coronapatiënten veelbelovend leken, werd het Nederlandse onderzoek opgestart. De eerste resultaten laten echter „geen effect zien”, meldt het UMC Utrecht. Ook een groot Engels onderzoek heeft tot nog toe geen positieve effecten laten zien. Bovendien worden steeds minder mensen met het coronavirus in Nederlandse ziekenhuizen opgenomen, aldus de onderzoekers. Voor betrouwbare resultaten zijn juist grote aantallen patiënten vereist.

De artsen van de deelnemende ziekenhuizen, waaronder ook Maastricht UMC+ en het Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis in Tilburg, hebben een dubbel gevoel. Aan de ene kant zijn ze blij dat de maatregelen die het kabinet heeft genomen tegen de verspreiding van het virus succesvol zijn en er nog maar weinig patiënten bijkomen. Anderzijds zijn ze teleurgesteld dat ze het onderzoek niet hebben kunnen afronden.

Over de medicijnen is veel te doen. De Amerikaanse president Donald Trump zei in mei dat hij uit voorzorg hydroxychloroquine neemt, ook al is er geen bewijs dat dit preventief werkt. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen waarschuwde eerder voor ernstige bijwerkingen. In hoge dosering en in combinatie met andere middelen kunnen de medicijnen onder meer hartritmestoornissen veroorzaken.

Het Nederlandse onderzoek werd onlangs al tijdelijk stilgelegd, net als andere onderzoeken wereldwijd, na een alarmerende publicatie in het gezaghebbende wetenschappelijke tijdschrift The Lancet. Amerikaans onderzoekers beweerden daarin dat coronapatiënten die hydroxychloroquine toegediend krijgen fors meer risico op overlijden lopen. Op de kwaliteit van dat onderzoek kwam een stortvloed aan kritiek van andere wetenschappers. The Lancet en drie van de vier auteurs trokken het artikel uiteindelijk in. Uit Engels onderzoek bleek dat van meer sterfte geen sprake was.

In Nederland kreeg een huisarts uit Meijel (Limburg) in april een waarschuwing van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), omdat hij coronapatiënten op experimentele basis een cocktail voorschreef van hydroxychloroquine, zink en het antibioticum azytromicine. De arts stelde dat hij patiënten daardoor had zien herstellen, maar de inspectie benadrukte dat de behandeling wetenschappelijk niet is bewezen. Bovendien zou een tekort aan de medicijnen kunnen ontstaan bij patiënten die er wel aantoonbaar baat bij hebben, tegenwoordig vooral mensen met reuma.