De VS behandelen Hongkong, tot 1997 Britse kolonie, in economisch opzicht anders dan de rest van China. Dat heeft toegezegd dat de miljoenenstad in elk geval tot 2047 een speciale status heeft, die bekendstaat als „één land, twee systemen”. Critici zeggen dat de communistische machthebbers in Peking stappen zetten om die beloofde autonomie te ondermijnen.

Ook het Amerikaanse ministerie blijkt er zo over te denken. Dat moet periodiek vaststellen of Hongkong nog autonoom genoeg is om recht te hebben op een speciale behandeling. „Geen enkele redelijke persoon kan nu nog beweren dat Hongkong een hoge mate van autonomie heeft binnen China”, aldus minister Pompeo in een verklaring.

De relatie tussen de VS en China staat al langer onder druk. Er is sprake van handelsspanningen en ruzie over de wijze waarop China is omgegaan met de uitbraak van het coronavirus. Ook de status van Hongkong is een pijnpunt. „De VS hoopten ooit dat een vrij en welvarend Hongkong een voorbeeld zou zijn voor het autocratische China, maar nu is duidelijk geworden dat China Hongkong juist naar zichzelf aan het modelleren is”, stelde Pompeo.

Het oordeel van het Amerikaanse ministerie betekent niet automatisch dat alle handelsvoordelen die Hongkong geniet direct komen te vervallen. De Amerikaanse regering moet nog besluiten welke stappen het hierna zal zetten. Er kan worden besloten om stapsgewijs steeds strengere maatregelen te nemen.

Ingewijden zeggen tegen The New York Times dat bijvoorbeeld kan worden besloten om exportproducten uit Hongkong dezelfde importheffingen op te leggen als handelswaar uit China. Ook zouden handelsbeperkingen die gelden voor China uitgebreid kunnen worden naar Hongkong. Dat kan betekenen dat Amerikaanse bedrijven daar sommige producten straks niet meer mogen verkopen met het oog op de nationale veiligheid of de mensenrechtensituatie.