Europese landen betreuren terugtrekking VS uit Open Skies-verdrag
Meerdere Europese landen, waaronder Nederland, betreuren het plan van de Verenigde Staten om uit het Open Skies-verdrag te stappen. Dat staat in een gezamenlijk statement dat vrijdag werd gepubliceerd.
In het Open Skies-verdrag hebben 35 landen afgesproken dat ze met onbewapende militaire verkenningsvliegtuigen in overleg in elkaars luchtruim mogen vliegen. De VS willen uit het verdrag stappen omdat Rusland zich niet aan de afspraken zou houden.
België, Tsjechië, Finland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Luxemburg, Nederland, Spanje en Zweden noemen het verdrag „cruciaal”. „Het Open Skies-verdrag is een cruciaal onderdeel van het vertrouwelijke kader dat de afgelopen decennia is gecreëerd om de transparantie en veiligheid in het hele Euro-Atlantische gebied te verbeteren”, staat in de verklaring.
De Europese landen betreuren dan wel het besluit van de VS, maar zijn het eens dat Rusland zich moet houden aan de verdragsvoorwaarden. Het vertrek van Washington moet de komende zes maanden gestalte krijgen, afhankelijk van de opzegvoorwaarden in het verdrag.
De landen die zich achter de verklaring van vrijdag scharen, geven aan het verdrag trouw te blijven. De overeenkomst is volgens die Europese staten „nuttig, functioneert nog steeds en heeft het ook een duidelijke toegevoegde waarde”.
Het Open Skies-verdrag werd gesloten tussen de NAVO en de landen van het voormalige Warschau-pact. Door de luchtruimen voor elkaar open te stellen moeten conflicten worden voorkomen. Het trad in 2002 in werking.
De ambassadeurs van de 30 NAVO-landen bespraken de kwestie vrijdagmiddag. Zij stelden opnieuw vast dat Rusland al vele jaren beperkingen oplegt aan observatievluchten boven Kaliningrad en langs de grens tussen Rusland en Georgië. Dat heeft het Open Skies-verdrag volgens de militaire alliantie ondermijnd.
De VS hebben verklaard hun terugtrekking te heroverwegen in het geval Rusland de afspraken weer gaat naleven, aldus NAVO-topman Jens Stoltenberg in een verklaring. De alliantie roept Moskou op zijn verplichtingen onder het verdrag „op de vroegst mogelijke datum” na te komen en gaat daarover in gesprek met het Kremlin. De NAVO-landen blijven krachtig inzetten op „het behoud van effectieve wapencontrole, ontwapening en non-proliferatie”, aldus Stoltenberg.
Nederland hecht veel belang aan het Open Skies-verdrag en heeft zijn zorgen in Moskou aan de orde gesteld, meldde buitenlandminister Stef Blok in maart aan de Tweede Kamer.
