De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft de ontdekking woensdag naar buiten gebracht. Het zwarte gat staat op slechts 1000 lichtjaar afstand van de aarde. Niet eerder was zo dichtbij in het heelal een zwart gat gevonden. Het maakt deel uit van HR 6819, een stelsel met twee sterren. Toen de wetenschappers die twee sterren bestudeerden, ontdekten ze dat een van de twee sterren in 40 dagen tijd rond een onbekend en onzichtbaar object draaide. Dat object is minstens vier keer zo zwaar als onze zon. „Dat kan alleen maar een zwart gat zijn”, aldus de onderzoekers.

Een zwart gat is een extreem compacte en bijzonder zware plek in het heelal. Het is het overblijfsel van een dode ster. De zwaartekracht is er zo sterk, dat zelfs licht er niet aan kan ontsnappen. In onze Melkweg zijn meerdere van zulke zwarte gaten. De meeste daarvan laten sporen achter wanneer ze materie om zich heen verzwelgen. Daarbij wordt röntgenstraling uitgezonden, die wij kunnen meten. Het zwarte gat in HR 6819 doet dat niet. Het heeft geen interactie met zijn omgeving en is daardoor dus echt zwart.

Wetenschappers denken dat er in onze omgeving van het heelal nog veel meer zwarte gaten te vinden zijn. Als ze net zo geruisloos zijn als het zwarte gat in HR 6819, zijn ze heel moeilijk te vinden, maar de nieuwe ontdekking kan ze op het juiste spoor zetten. „Er moeten honderden miljoenen zwarte gaten zijn, maar we kennen er maar een paar. Als we weten waar we naar moeten zoeken, hebben we een betere positie om ze te vinden”, aldus Thomas Rivinius van de ESO. Hij en zijn collega’s hebben al een tweede stelsel op het oog waar misschien ook zo’n zwart gat te vinden is.