Wetenschappers in Utrecht en Rotterdam hebben een antistof gevonden die mogelijk werkt tegen het coronavirus. Het kan misschien voorkomen dat het virus een cel binnendringt en mensen ziek maakt. En als iemand al ziek is, kan de antistof wellicht voorkomen dat de ziekte zich verder verspreidt door het lichaam. Ze schrijven erover in het wetenschappelijke blad Nature Communications.

De wetenschappers hadden al voor de corona-uitbraak een proef gedaan met muizen, die genetisch zo waren aangepast dat ze menselijke antilichamen kunnen aanmaken. In een laboratorium waren de muizen ingespoten met eiwitten van onder meer SARS, een dodelijke ziekte die begin deze eeuw rondging. SARS is de ‘oudere broer’ van het nieuwe coronavirus. De muizen maakten antistoffen tegen de eiwitten aan, om ze te bestrijden. Die antistoffen werden bewaard.

Toen de coronacrisis uitbrak, „hebben we de antistoffen uit de vriezer gehaald en gekeken hoe ze reageren op het nieuwe virus”, aldus Berend-Jan Bosch, universitair hoofddocent virologie aan de Universiteit Utrecht en leider van het onderzoek. Daaraan deden ook het Erasmus MC en het bedrijf Harbour BioMed uit Rotterdam mee.

Het team van Bosch liet gekweekte cellen in contact komen met het nieuwe coronavirus en onderzocht vervolgens wat de antistoffen deden. Een van de antistoffen, 47D11 genaamd, bleek te werken. Het nieuwe coronavirus kon zich nog steeds vasthaken aan een cel, net als in het echt, maar kon de cel niet meer binnendringen en infecteren. Het coronavirus was in feite onschadelijk gemaakt.

Bijkomend voordeel is dat 47D11 een zogeheten humane antistof is. Dat betekent dat het menselijk lichaam het niet als een indringer zal zien en dus niet zal proberen de antistof zelf uit te schakelen.

Als het inderdaad blijkt te werken, kan de antistof in principe aan mensen worden toegediend om infectie te voorkomen. Maar het kan volgens Bosch misschien ook werken als medicijn, voor patiënten bij wie het coronavirus net is vastgesteld. „Dan zou je de antistof als een extra afweer kunnen toedienen. Het helpt het lichaam een handje.”

Bosch tempert wel de verwachtingen. De ontdekking is volgens hem een „belangrijke eerste stap, maar er is er nog een lange weg te gaan. Dit is een zaak van lange adem, het is niet in de komende maanden beschikbaar.” De antistof moet nog verder getest worden. Pas dan wordt duidelijk of het middel bij mensen werkt, of er bijwerkingen zijn en hoelang de antistof bescherming zou bieden. De virologen zijn in gesprek met biofarmaceutische bedrijven om te kijken of ze het op de markt kunnen brengen.