De nationale trots van Irak kent een bewogen geschiedenis. Het bedrijf, opgericht in 1945, sloeg medio jaren ’60 zijn vleugels uit. Met Russische Toepolevs 124 en Britse Tridents was de maatschappij in staat bestemmingen in het Midden-Oosten, Afrika en Europa aan te vliegen.

Begin jaren zeventig kreeg Iraqi Airways toestemming te landen in Amerika. Om JFK Airport in New York te bereiken, zocht Irak vliegtuigen met een groter bereik. Bagdad bestelde bij Boeing enkele 707’s. Midden jaren ’70 deed de 727 zijn intrede, kort daarna volgde de 747. Allemaal voorzien van de groene beschildering met een groene vogel in een witte cirkel op het staartvlak.

In 1979 trad Saddam Hoessein aan. De dictator kreeg -ironisch genoeg- te maken met terrorisme. Een Boeing 737 van Iraqi werd in 1986 op de vlucht van Saddam International Airport naar Jordanië gekaapt. De piloot probeerde in Saudi-Arabië een noodlanding te maken. De vier kapers gooiden echter handgranaten in cabine en cockpit. Het toestel crashte en brak in tweeën. Daarbij kwamen 61 van de 103 inzittenden om het leven.

Na de invasie van Irak in Koeweit (1990) zat de luchtvaartmaatschappij vrijwel volledig aan de grond. Iraqi Airways werd ernstig getroffen door VN-sancties. Het regime in Bagdad bracht in allerijl zeventien toestellen in veiligheid op geheime locaties in Jordanië, Tunesië en Iran.

Iraqi Airways mocht in principe blijven vliegen op binnenlandse bestemmingen. Vluchten werden echter een zeldzaamheid nadat de Amerikanen en de Engelsen in het Iraakse luchtruim no-fly-zones instelden. Bij hun inval in Irak (2003) verwoestten de Amerikanen verschillende toestellen op Saddam International Airport. Na de verovering maakte de luchthaven een doorstart als Bagdad International Airport.

Volgens berichten telt Iraqi Airways op dit moment in Irak nog drie vliegtuigen: een 747, een 727 en een Iljoesjin 76. Daarvan zou er eentje luchtwaardig zijn. Het exacte aantal kisten dat zich nog in het buitenland bevindt, is niet bekend.

De Iraakse regering zou op dit moment in onderhandeling zijn met Airbus voor de eventuele aanschaf van toestellen voor binnenlandse vluchten. Volgens de Iraakse interim-minister van Transport, Behnam Polis, is daarvoor 245 miljoen euro beschikbaar. Irak spreekt ook met Airbus over een afgeketste overeenkomst uit 1990, toen het land door internationale sancties tien bestelde Airbus-vliegtuigen niet geleverd kreeg.

Zaterdag voerde Iraqi Airways voor het eerst sinds 1990 weer internationale vluchten uit. Een toestel vloog van Bagdad naar Damascus (Syrië), een tweede vliegtuig vanuit Amman (Jordanië) naar Bagdad. Dit vliegtuig vertrok leeg, omdat de hervatting van de vluchten te laat was aangekondigd. Passagiers waren daardoor niet op de hoogte van de beschikbaarheid van tickets.

Iraqi Airways vliegt vanaf deze week -voorlopig vanaf Basra- één keer per dag naar Amman en Damascus. Later komen daar de Verenigde Arabische Emiraten bij. Volgens de directeur haalt zijn maatschappij binnenkort alle vliegtuigen uit het buitenland terug.

Het moet nog blijken of er veel vraag is naar stoelen. Het risico in Irak uit de lucht geschoten te worden ligt ver boven gemiddeld. Iraakse opstandelingen proberen regelmatig vliegtuigen naar beneden te halen.

Tegelijkertijd kan een herstart van de nationale trots bijdragen aan een nieuw zelfbewustzijn van het Iraakse volk. Of het verscheurde land daar op dit moment op zit te wachten, is de vraag.

Eén ding hebben de Irakezen zaterdag bewezen. Vliegen kunnen ze nog. Ook al is het zonder passagiers.