Martien Timmer bezocht in 1990 een zendingsconferentie in Engeland. De ruim 600 aanwezigen vanuit de hele wereld werd gevraagd in drie vakken te gaan staan waar ze zending wilden bedrijven: drukpers, radio en televisie. Timmer: „In het laatste vak stonden slechts zes mensen. Toen heb ik gezegd: Als we moeten zijn waar we het meest nodig zijn, dan moeten we dat maar doen. We vullen dan aan in Gods Koninkrijk wat nog niet gedaan wordt. Het is lastige, moeilijke grond, maar daar willen we ons dan in specialiseren.”

3xM begon in de Engelstalige Afrikaanse landen. In 1996 heeft ze zich bezonnen op de vraag waar haar werk het meest nuttig zou zijn. Timmer: „We kozen voor Azië. Als we kijken waar het Evangelie het minst verkondigd wordt, dan is dat de 10/40 breedtegraad, van West-Afrika tot aan Japan. Daar woont twee derde van de wereldbevolking. Er leven daar drie miljard mensen die het Evangelie nooit gehoord hebben.”

De organisatie sloeg haar vleugels steeds verder uit, van de islamitische naar de boeddhistische wereld: Japan en het Aziatische schiereiland, Myanmar, Thailand, Laos, Cambodja, Vietnam en Maleisië. 3xM heeft ook een opening gekregen in Japan. „Je zou het niet zeggen: Japan is een van de moeilijkste landen om zelfs maar entree te krijgen. Wij zien Japan vaak als een westers land, maar dat is absoluut niet zo. Ik ben er acht keer geweest. Het is een erg duur land voor een organisatie als de onze. Je betaalt alleen al miljoenen voor uitzendrechten. Dat willen wij niet betalen, dus zoeken we andere wegen. Maar God heeft in mijn vastentijd negen jaar geleden tegen me gezegd: „Japan, en het zal 10 jaar duren.”

Verhalen

De werkwijze van 3xM is vooral het vertellen van verhalen. Timmer: „Dit sluit heel sterk aan bij de islamitische en boeddhistische wereld. We kennen dat ook in het optreden van Jezus: een derde van de Evangeliën is in parabelen geschreven. In onze cultuur komen we dat tegen in de film waar een verhaal wordt verteld. Dr. Quintin Schultze van Calvin College in Grand Rapids heeft geschreven: Televisie heeft het vertellen van verhalen bij het kampvuur overgenomen. Het doorgeven van verhalen is in iedere cultuur veel wezenlijker dan we zelf denken.”

Hoe geslotener een land is, hoe minder expliciet de christelijke boodschap in de verhalen kan zijn. „Als programma’s alleen maar een christelijke geur hebben, worden ze geweerd. Over de Naam van Jezus heb ik het niet eens, maar als een programma gebaseerd is op christelijke normen en waarden, kunnen moslims dat al herkennen. Het blijft altijd voorzichtig manoeuvreren.”

Veel christelijke programma’s richten zich op een bekeringspunt, het moment dat mensen bewust tot geloof komen. Timmer: „De mensen die al dicht bij Jezus zijn en van Hem gehoord hebben, hebben dan een klein zetje nodig. Maar de prangende vraag is: hoe doe je dat met al de mensen die verder weg van Jezus staan? Dat is de meerderheid natuurlijk. Daar proberen we een instrument voor te zijn, in het besef dat het de Heilige Geest is Die alleen de harten raakt. Dat is de voetnoot onder ons gehele verhaal: het verhaal van God, Die door Zijn Geest werkt.”

Nazorg

De laatste tijd doet 3xM steeds meer aan nazorg. „Vorig jaar kregen we een half miljoen reacties op onze programma’s. Naast televisie doen we intensief nazorg via de sociale media. Dat wordt steeds meer een soort tweede poot bij onze partners. Televisie is een eenzijdige uitzender, maar via sociale media is er sprake van tweezijdigheid: een uitzenden en ontvangen. We zien dan ook een grotere toename van reacties en van vragen.”

De Amersfoortse zendingsorganisatie heeft steeds meer mensen ter plekke die ‘underground’ kunnen praten met mensen. Timmer: „We gaan naar steeds moeilijker gebieden en dan is het de vraag of daar een kerk ter plekke is. Het liefst brengen we kijkers in een kerk. Dat is altijd onze lijn geweest. De nieuwe ontwikkeling is: breng ze in ieder geval in een digitale leefomgeving, al dan niet onder begeleiding van een groepsleider. Met de digitale media is er een mogelijkheid om te trainen in discipelschap, waarbij mensen op afstand of dichtbij begeleid kunnen worden. Onze nieuwe discipelschapscoördinator heeft nu zo’n 30 trajecten lopen met diverse organisaties. Wonderlijk dat al onze partners net voor de corona-uitbraak getraind zijn om met social media om te gaan. Zo kunnen ze vanuit huis blijven werken. Dat zie ik als Gods voorzienigheid.”

Zijn er ook landen waar in het geheel geen kerken zijn?

„Er is eigenlijk geen land waar géén gelovigen zijn, hoorde ik recent. Je hebt bijna overal kleine groepjes van gelovigen. Maar hoeveel dat er zijn, is onbekend, ook weet je niet hoe je die met elkaar in contact kunt brengen. Als iemand tot geloof komt, willen we niet dat hij helemaal koud blijft buiten het vuurtje van de gemeenschap. Maar dat alles is een heel arbeidsintensief traject. Via de sociale media kun je miljoenen bereiken, maar gesprekken met mensen zijn één op één. Er zal daar toch behoefte aan blijven, dus wat voor extra menskracht heb je dan nodig? We zijn dat in kaart aan het brengen.”

3xM zendt inmiddels veertig jaar uit op televisie. Ligt dit medium nog gevoelig?

„De rechterflank van de gereformeerde gezindte heeft daar nog steeds moeite mee. Zij ziet dit als medium van de duivel, kijk maar naar de synodeuitspraken. Maar er staat in het Romeinen 15:20-21: „En evenzo stelde ik er een eer in om het Evangelie daar te verkondigen waar Christus nog niet genoemd was, om niet op het fundament van een ander te bouwen. Zij aan wie niets over Hem –Christus– verkondigd was, zullen het zien, en zij die het niet gehoord hebben, zullen het begrijpen.” Dus het gaat om het Evangelie horen én zien. Dus je kunt niet eenzijdig de woorden uit Romeinen 10:17 citeren dat het geloof uit het gehoor komt, en het gehoor door het Woord van God.”

Haat de rok die door het vlees is bevlekt, zo klinkt in dit verband ook wel.

„Ik kan me er niet goed tegen verweren, omdat het een invulling van een tekst is. Die invulling kun je ook bij de radio hebben. Als je tegen die media bezwaar hebt, moet je ze niet gebruiken. Daar heb ik vrede mee. Toen ik hier bij 3xM gekomen ben, wilde ik iets heel nuttigs doen dat wereldwijd niet gebeurt. Televisie is ingewikkelder dan radio. Het was voor mij veel gemakkelijker om radio te doen. Dat is sneller, eenvoudiger en goedkoper. Wij hebben voor televisie gekozen, niet omdat wij dit het leukste vonden, maar omdat bijna niemand hierop actief is. Als je een geweer koopt, kun je op een schijf schieten, maar je kunt er ook iets anders mee doen. Dat geldt ook voor televisie.”

Televisie is als zodanig neutraal, zoals internet en drukpers?

„Het is een van de meest indringende media. Onderzoek heeft uitgewezen dat je 25 procent onthoudt van wat je leest, 50 procent van wat je hoort, en 75 procent van wat je ziet. Sociale media geven een nog hogere betrokkenheid. De spanning blijft: hoe ga je in de wereld van amusement de serieuze boodschap van het Evangelie vertellen?”

Veertig jaar klopt het hart van 3xM om de Heere Jezus te verkondigen, aldus Timmer. „Dat is nog steeds fan-tas-tisch. Het allergrootste wonder dat op deze wereld kan gebeuren, is dat een mens tot bekering komt. Het mooiste in mijn persoonlijk leven zijn de gesprekken met deze mensen. En het bijdragen aan de eenheid van christenen is een mooi bijproduct. In dat stukje van Gods wijngaard mogen we veertig jaar werken. Als we onze verantwoordelijkheid niet nemen, dan laten we de kansen over aan anderen, maar willen we dat wel? Er is overal zoveel mediageweld dat we veel meer het Evangeliegeweld daartegenover zouden moeten stellen.”

40 jaar 3xM

3xM bestaat dit jaar 40 jaar. De organisatie werd op 13 augustus 1980 opgericht om het Evangelie te verkondigen via de media, licht Timmer toe op zijn kantoor in Amersfoort, net voordat Nederland in een „intelligente lockdown” dichtging. „Het initiatief kwam destijds vanuit de EO, vanuit de gedachte dat je in het publieke stelsel het Evangelie kon brengen. We mochten niet in Nederland werken om geen concurrentie met de EO te krijgen, maar dat hoefde niet want er gebeurde al veel in Nederland. We zijn daarom altijd gericht geweest op het buitenland.”

Lag de focus eerst op uitzendingen via televisie alleen, nu wordt het Evangelie verspreid via televisie, sociale media en internet. 3xM is gevestigd in Amersfoort en heeft 11 medewerkers in dienst, van wie de meesten parttime. „Daarnaast werken we met 20 vrijwilligers op alle terreinen van ons werk, van groot belang om het vele werk te kunnen doen.”