Scheepbouwer gaat onverstoorbaar door met de sanering van KPN. Op zijn eigen manier. Maandag, bij de presentatie van de jaarcijfers, verdedigde hij zijn harde aanpak. „Er moeten 5280 mensen weg, van wie 2900 gedwongen. Dat doet veel pijn. Maar hadden we die beslissing niet genomen, dan zouden er later alsnog vele duizenden ontslagen extra zijn gevallen.”

De schuldenlast van 22,8 miljard euro die de KPN-baas bij zijn aantreden in september om de nek kreeg gehangen, betekende bijna een „knock-out” voor het telecomconcern. „Het bedrijfsresultaat was in de eerste helft van 2001 met maar 0,5 procent gegroeid. Het was crisis.” KPN staat inmiddels weer op de rails, vindt hij zelf. De schulden zijn fors teruggebracht (tot 15,7 miljard euro), mede dankzij een aandelenemissie van 4,8 miljard euro. KPN heeft weer lucht. „De signalen geven aan dat het de goede kant op gaat.”

Het recordverlies van bijna 7,5 miljard euro was maandag niet eens hét onderwerp van gesprek. Dat was meer de positie van de Duitse dochter E-Plus, waarop KPN 13,7 miljard euro afboekte. Het meerderheidsaandeel van 77,5 procent, waar KPN drie jaar geleden 19 miljard euro voor betaalde, staat nu voor 4,7 miljard euro in de boeken. Inclusief het restaandeel dat deze maand van Bellsouth wordt overgenomen, is de waarde van E-Plus vastgesteld op 6 miljard euro.

Scheepbouwer maakte zich kwaad om speculaties over boekhoudkundige trucs die hierbij van stal zouden zijn gehaald. „Wij verkopen geen creatieve lucht. Als u de vergelijking met Enron maakt, heeft u het niet begrepen. Iedere verdiende euro wordt door ons opgeschreven, iedere afgeschreven euro ook.”

Ook verhalen als zou KPN van E-Plus afwillen, verwees Scheepbouwer naar het rijk der fabelen. „Dat willen we dus niet. De marges zijn enorm verbeterd naar 30 procent in het vierde kwartaal. Het gaat goed met E-Plus.” Mobiel heeft sowieso toekomst. Deze tak is hard op weg om de grootste poot van KPN te worden. Dat is nu nog het onderdeel Vaste Netdiensten.

De KPN-topman denkt dat de consolidatie van de Duitse mobieletelefoonmarkt nog wel even op zich zal laten wachten. „Er zijn zes spelers die ieder 8,4 miljard euro hebben uitgegeven voor een UMTS-licentie (voor snel mobiel internet, HdB). Samengaan met een partner betekent in feite dat je de handdoek in de ring gooit en die miljarden opgeeft.”

De twee grootste spelers in Duitsland, T-Mobile (Deutsche Telekom) en Vodafone, hebben zo’n 77 procent van de mobiele markt in handen. Scheepbouwer verwacht dat E-Plus -nummer 3- op termijn zal samenwerken met een van de nummers 4, 5 of 6. „Met wie? Geen idee.”

KPN zal zich als een normaal bedrijf gaan gedragen, aldus Scheepbouwer, die hiermee stiekem een sneer uitdeelde aan zijn voorgangers, die met grootse expansieplannen rondliepen. „Ik heb geen spectaculair nieuws, er zitten geen fusies of overnames in het vat. Ons eigen huis moet eerst op orde, de schulden moeten verder omlaag en de winstgroei omhoog. Die zaken zijn op zichzelf al spannend genoeg voor ons.”

Daar heeft hij gelijk in. Want voor een verdere schuldenreductie zal KPN het toch vooral van omzetgroei en hogere marges moeten hebben. Een nieuwe aandelenemissie zit er zo kort na de vorige voorlopig niet in. Omzetgroei is evenwel een hele opgave nu de economie duidelijk minder floreert; marges staan als gevolg van toegenomen (prijs)concurrentie al tijden onder druk.

KPN wist vorig jaar nog 10,8 procent meer omzet te boeken, maar gaat voor dit jaar uit van een „enkelcijferige” groei. Scheepbouwer gaf maandag aan dat de huidige penetratiegraad van mobiele telefoons „het wel zo ongeveer is.” KPN zal dus niet zozeer mikken op nieuwe klanten, maar veel meer op bellers die geld in het laatje brengen: zakelijke mobiele bellers en particulieren met een mobiel abonnement.

Ook het aanbieden van nieuwe diensten is een kans de omzet op te krikken. Vorige week werd in Duitsland i-mode gelanceerd, oftewel internetten via het mobieltje. De introductie voor Nederland staat voor begin april gepland. Van i-mode, een uitvinding van KPN’s Japanse partner NTT DoCoMo, moeten echter geen wonderen worden verwacht, hield Scheepbouwer zich aan de voorzichtige kant. „We rekenen in Duitsland op een paar euro per beller meer, zeg maar 10 procent.”