Ook moet de advocaat uitzoeken hoeveel geld van de 1,4 miljoen euro die ten onrechte is uitgekeerd, teruggevorderd kan worden. Binnen vier weken moet het advies binnen zijn. Ambtenaren die over de schreef zijn gegaan, kunnen verder disciplinaire maatregelen tegemoet zien.

De bewindsvrouw kondigde dit dinsdag aan tijdens een debat in de Tweede Kamer over de zelfverrijking van de ambtelijke top. Vorige week verscheen een rapport van de Algemene Rekenkamer waaruit bleek dat veel topambtenaren op Onderwijs te hoog werden ingeschaald, ten onrechte eenmalige bonussen kregen en hoge ontslagvergoedingen bedongen.

De linkse oppositiefracties en de LPF reageerden dinsdag woedend op de gang van zaken. Het liefst hadden ze een motie van wantrouwen ingediend tegen de minister, maar dat deed niemand omdat de minister „nog niet voor de laatste keer was gewaarschuwd.” Volgens de linkse fracties toont Van der Hoeven „onvoldoende leiderschap.”

De coalitiefracties, CDA, VVD en D66, steunden de minister maar oordeelden vernietigend over de gang van zaken. „Er is een foute mentaliteit in de top van het departement”, aldus D66-kamerlid Lambrechts. „Moreel verwerpelijk”, oordeelde VVD’er Balemans. Volgens CDA-kamerlid De Vries hadden de praktijken „niet gemogen en niet gemoeten.”

ChristenUnie en SGP gaven steun aan de maatregelen die Van der Hoeven neemt. Maar de gang van zaken is wel „beschamend en beschadigend”, aldus SGP’er Van der Vlies. ChristenUnie-kamerlid Slob bleef „een dubbel gevoel houden.”

Slob wist na enig aandringen Van der Hoeven kritische opmerkingen te ontlokken over een interview van secretaris-generaal Van der Steenhoven vorige week vrijdag in het radioprogramma Met het oog op morgen. Daarin zei de hoogste baas van het departement dat het nodig zal blijven om ook in de toekomst de beloningsregels te overtreden om gekwalificeerde mensen aan te trekken.

Overigens waren alle woordvoerders in de Kamer zeer ongelukkig met deze uitspraken, omdat ze de voornemens van Van der Hoeven om met onmiddellijke ingang een eind te maken aan de foute beloningspraktijken, ondermijnen. Na enig aandringen door Slob zei de minister dat de woorden van Van der Steenhoven „ongelukkig gekozen” waren.

Volgens de minister heeft de topambtenaar verkeerde suggesties gewekt en is de secretaris- generaal het helemaal eens met de maatregelen die zij heeft voorgesteld. Van der Hoeven heeft Van der Steenhoven vorig jaar binnengehaald om het departement grondig te reorganiseren.

Van der Hoeven erkende dinsdag dat er grove fouten zijn gemaakt en dat zij daarvoor de politieke verantwoordelijkheid draagt. „Op OCW zijn dingen gebeurd die niet mochten gebeuren”, erkende de minister. Ze vindt dat gemeenschapsgeld niet verkeerd gebruikt mag worden.

PvdA-kamerlid Hamer memoreerde dat dit de zoveelste affaire is waarin deze minister van Onderwijs is beland. De sociaal-democrate wees op de hbo-fraude, het aftreden van staatssecretaris Nijs en de Jamby-affaire.

Bij die laatste affaire zouden ambtenaren betrokken zijn bij het onderhands sluiten van een contract met een internetbedrijf. De ambtenaren werden de laan uitgestuurd, maar de rechter heeft hen onschuldig verklaard. Van der Hoeven kondigde dinsdag aan dat de betrokkenen zeer waarschijnlijk eerherstel krijgen.