Eurocommissaris Bolkestein (Interne Markt en Fiscale Zaken) wil voorlopig zo ver niet gaan. Hij acht een dergelijke stap waarschijnlijk politiek onhaalbaar. Er ligt inmiddels wel een voorstel van de oud-leider van de VVD om de berekeningswijze voor de bedragen waarover bedrijven een heffing opgelegd krijgen, de zogenaamde grondslagen, in de lidstaten van de gemeenschap te uniformeren. Dat plan geniet brede steun binnen de ondernemerswereld.

De eerste reacties erop in de vergadering van de bewindslieden van Financiën waren gemengd. Zo kreeg het een warm onthaal van minister Eichel van Duitsland. „We kunnen niet vijftien verschillende systemen handhaven. We hebben overal eenzelfde aanpak nodig”, zo verklaarde hij tijdens het beraad met zijn collega’s in Brussel. Hij voegde daar echter meteen aan toe dat hij er niet op rekent dat dit in zijn uiterste consequentie, namelijk met gelijke tarieven, spoedig zal zijn gerealiseerd.

De belangrijkste tegenstand komt van Groot-Brittannië. Dat land hecht aan zijn soevereiniteit en wijst aantasting van de bevoegdheid van de nationale regeringen om zelf de hoogte van de belastingen te kunnen bepalen, resoluut van de hand. Het vindt vanuit zijn strikte opvatting op dit punt gelijkschakeling van de grondslagen al te ingrijpend.

Vestigingsplaats
Bos verwacht dat gelijke grondslagen ertoe leiden dat op den duur de tarieven naar elkaar toegroeien, omdat de verschillen in daadwerkelijke belastingdruk beter zichtbaar worden en die ontwikkeling het voor bedrijven gemakkelijker maakt om deze fiscale factor te laten meespelen bij de keuze van hun vestigingsplaats. De lidstaten zullen daardoor geneigd zijn wat de omvang van de heffing betreft meer te letten op de situatie elders. Bolkestein onderschrijft die opvatting. Bos wijst bij zijn pleidooi voor harmonisatie voorts op de naderende toetreding van Estland en Cyprus tot de EU. Die landen kennen helemaal geen winstbelasting.

Ook binnen de Unie in de huidige samenstelling lopen de tarieven fors uiteen: van zo’n 10 procent in Ierland tot 40 procent in sommige andere gebieden. Nederland hanteert een percentage van 35. Bos opperde de suggestie in eerste instantie te spreken over de invoering van een gezamenlijke ondergrens.