Intussen is nog niet duidelijk hoe dat moet gaan gebeuren. Oorlogsherdenkingen zijn vaak groots en massaal, en dat kan nu even niet. „Wij overleggen met alle betrokkenen over een mooie en eigentijdse manier om 4 en 5 mei vorm en inhoud te geven. De richtlijnen van de overheid met betrekking tot volksgezondheid zijn daarbij leidend”, kondigde het Nationaal Comité 4 en 5 mei woensdagmiddag aan.

Iedereen mag meedenken. „We willen mogelijk maken dat de hele Nederlandse samenleving ondanks de moeilijke omstandigheden op een waardige manier en in onderlinge verbondenheid kan herdenken en stil kan staan bij het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog, 75 jaar geleden.”

Dit voorjaar is het driekwarteeuw geleden dat de Duitsers in het nog bezette deel van Nederland –benoorden de grote rivieren– de wapens moesten neerleggen. Dat is het waard herdacht te worden, en in de voorbereidingen daarvoor is al veel energie gestoken. Het Nationaal Comité wil bekijken of een deel van de geplande lustrumvieringen naar een later tijdstip kan worden verplaatst. Voor sommige evenementen is al een nieuwe datum in het najaar gekozen.

Eerder al werd bekend dat de voorafgaande Maand van de vrijheid moet worden afgelast. Na een centrale opening op 4 april in het Overijsselse Tubbergen –met minister Bijleveld van Defensie en vicevoorzitter Timmermans van de Europese Commissie als sprekers– zouden er in de periode tot 5 mei tal van activiteiten zijn. Zo zouden veertien bussen als Vrijheid-express door het land rijden: in elke provincie één, terwijl Amsterdam en Den Haag hun eigen bus kregen. Dat kan geen doorgang vinden.

Startsein

Alle activiteiten zijn tot 6 april afgeblazen. Lopende tentoonstellingen zijn opgeschort en een bijeenkomst voor plaatselijke organisatoren –op 28 maart in Zeist– gaat niet door. In Gelderland begon op 5 maart een reeks WO2-cafés: in zeventien bibliotheken konden mensen oorlogsverhalen komen vertellen. Maar dat moest al snel worden opgeschort. Prinses Margriet zou op 3 april in het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten de tentoonstelling ”Kind van de Vrijheid” openen, maar dat laat nog even op zich wachten.

Het programma voor het herdenkingsjaar werd in juni aangekondigd in het Wageningse hotel De Wereld, in de zaal waar een Canadese bevelhebber in mei 1945 zijn Duitse collega het overgavebevel overhandigde. Koning Willem-Alexander gaf op 31 augustus vorig jaar in Terneuzen het startsein voor de activiteiten. Niet wetend wat er komen zou.

Ook na 5 mei zouden er activiteiten zijn, maar het is nog niet te zeggen wat daarvan terechtkomt: Memorial Day op Margraten (31 mei), de Nationale Veteranendag in Den Haag (27 juni), in Den Haag en Rotterdam de herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog (15 augustus) en in Den Haag ook de viering van 75 jaar Verenigde Naties (24 oktober).

Op leeftijd

De mensen die er tijdens de Tweede Wereldoorlog al waren, zijn op jaren gekomen. Daarom vraagt het Nationaal Comité 4 en 5 mei „speciale aandacht voor de veteranen en al die mensen die de verschrikkingen van deze oorlog zelf hebben meegemaakt en extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus.”

Mededelingen over het aangepaste programma staan op 4en5mei.nl, tweedewereldoorlog.nl en vanaf 2 april op vrijheid.nl, de website die sinds de aankondiging van de activiteiten van afgelopen najaar niet meer is bijgewerkt.