In uw gemeente heerst ook corona. Schrikken?

Van de Weerd, burgemeester van SGP-huize, woensdagochtend per telefoon: „Ja en nee. Je weet dat het coronavirus eraan komt. Toen zondagavond bekend werd dat bij een man in Elspeet officieel het virus is vastgesteld, zette dat heel wat in beweging. Ik informeerde bijvoorbeeld het college en de raad.

Ook belde ik de patiënt. Best ingrijpend wat zo’n man overkomt. Je moet in isolatie. De hele buurt kijkt als het ware mee. Als burgemeester moest ik van alles regelen. Hulpdiensten, zoals politie, brandweer en ambulance, moeten weten dat ergens een patiënt woont. Er moet op de 1-1-2-centrale een rood lampje gaan branden bij adressen waarop besmette mensen wonen. Maandag waren we druk om een crisisorganisatie in te richten.”

De samenleving ligt voor een belangrijk deel stil. Waar liggen voor u nu de prioriteiten?

„Allereerst heb ik een coördinerende rol bij het invoeren van maatregelen die nodig zijn binnen de gemeente om de kans op verspreiding van het virus zo klein mogelijk te houden.

In de tweede plaats moet ik er alles aan doen om onze ambtelijke organisatie op de been te houden. Ik houd rekening met het scenario dat 30 procent van de ambtenaren uitvalt. Veel taken krijgen nu een andere prioriteit. De behandeling van een bestemmingsplan kan wel een paar maanden op zich laten wachten.

Handhaving van de openbare orde is een andere belangrijke taak voor mij. Handhavers die normaal gesproken campings controleren op permanente bewoning worden nu ingezet bij de handhaving van coronavoorschriften. Denk aan de regel dat groepen nu niet groter dan honderd personen mogen zijn.”

Pakt u mensen en organisaties die dat soort regels overtreden aan?

„Zo nodig gaan onze handhavers eerst in gesprek met overtreders. „Beseft u dat het niet mag wat u doet?” Blijven mensen onwillig, dan roep ik ze op het matje. Maar dat heb ik nog niet meegemaakt. In het uiterste geval krijgen mensen die coronaregels overtreden met de politie te maken.”

U loopt tijdens crisisbesprekingen ook zelf het risico besmet te raken?

„Ja, daarom nemen we voorzorgsmaatregelen. Bij overleg van het college komen drie leden in het gemeentehuis bij elkaar, de andere drie bellen in vanuit huis. In de grote zaal op het gemeentehuis gaan we zo ver mogelijk van elkaar vandaan zitten. We geven elkaar geen hand. Normaal gesproken praten ambtenaren mij maandagochtend op mijn kamer bij over zaken die op hun terrein spelen. Kopje koffie erbij. Nu bel ik die ambtenaren op.”

De gemeentepolitiek staat op een laag pitje?

„De eerstvolgende raadsvergadering is afgelast. Commissievergaderingen kunnen deels schriftelijk dan wel digitaal verlopen. Of de raadsvergadering in april doorgaat, is onduidelijk. Probleem is dat een raadsvergadering niet op afstand mag worden gehouden. De Gemeentewet bepaalt dat zo’n vergadering alleen geldig is als meer dan de helft van de raadsleden fysiek aanwezig is. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten beraadt zich op een oplossing voor dat probleem.”

Alarmerende berichten over het coronavirus buitelen over elkaar heen. Veel mensen zijn bang. Wat kunt u voor hen betekenen?

„Ik ben burgervader en wil burgers als het ware een arm om de schouder slaan. Angst kan ik niet wegnemen. Wel heb ik maandag in een open brief geprobeerd de burgers te bemoedigen. Maandag werd in het buitengebied van Nunspeet het eerste kievitsei gevonden. Het is een goede traditie dat ik als burgemeester met dat ei op de foto ga voor de krant. Dat heb ik maandag zeker ook bewust weer gedaan. Met als boodschap: Er komt weer nieuw leven. Het voorjaar is in aantocht.”

U behoort tot reformatorische kring. Hoe ervaart u het dat tal van kerken binnen uw gemeente hun zondagse diensten moesten afgelasten of heel anders inrichten?

„Dat is een heel ingrijpende zaak. Toen vorige week de maatregel werd afgekondigd dat groepen uit niet meer dan 100 personen mogen bestaan, merkte ik dat veel kerkenraden tijd nodig hadden om dat bericht te verwerken. Is dat nou echt nodig? Zo’n vraag kreeg ik nogal eens. En dat begrijp ik. Wie had twee weken geleden kunnen denken dat kerkdiensten niet normaal kunnen doorgaan? Ik heb kerkenraadsleden gesproken die aangaven dat je juist in tijden van rampspoed bij elkaar moet komen om te bidden en elkaar te steunen. Maar daar stel ik tegenover dat diensten via bijvoorbeeld internet toch op de een of andere manier doorgang kunnen vinden.”

Diverse burgemeesters richten zich in videoboodschappen tot kinderen die niet naar school mogen.

„Dat soort boodschappen zijn zeker zinvol. Onze wethouder Mark van de Bunte van Sportzaken heeft dinsdag in een vlog jongeren aangesproken. Sportvelden zijn dicht, maar kinderen gingen daar toch op eigen initiatief spelen. Hij vroeg de jongelui die velden niet op te gaan.”

De zorgmedewerkers zijn de helden van Nederland?

„Ja. Ze staan dezer dagen letterlijk aan het front. Ik heb diep respect voor hen. Ze lopen het risico in bijvoorbeeld ziekenhuizen besmet te raken door coronapatiënten, maar nemen toch hun verantwoordelijkheid.

Ik merk dat er in onze gemeente een sfeer van saamhorigheid ontstaat. Mensen zijn elkaar tot steun. Een paar uur nadat het eerste coronageval in Nunspeet bekend werd, kregen we bij de gemeente al een melding van iemand die zich bereid toonde eten te koken voor de patiënt. Een paar patiënten in Nunspeet woonden eerst in een grote stad. Ze zijn beduusd van alle hulp die ze hier uit de buurt krijgen aangeboden.”

Minder fraai is dat mensen hamsteren.

„Ik begrijp dat mensen wat extra’s kopen, maar mijn oproep is: Ga niet hamsteren. Houd rekening met anderen.”

Boodschappen van burgemeesters

Tal van burgemeesters richten zich in deze tijden van coronacrisis rechtstreeks tot burgers. Drie voorbeelden.

Burgemeester Asje van Dijk van Barnveld in een videoboodschap, ook gericht aan kinderen:

„Er is onzekerheid, angst ook. Zul jij het virus ook krijgen? Het is een barre tijd. In de greep worden we gehouden door een onzichtbare vijand. Waar het nu op aankomt, is dat we met elkaar verantwoordelijkheid nemen. We moeten vertrouwen houden dat we door deze crisis komen. We mogen ook vragen om kracht van boven.”

Waarnemend burgemeester Ineke Bakker van Urk, in een videoboodschap:

„Het zijn voor ons allen vreemde dagen. Deze crisis vraagt om saamhorigheid. Ik doe een beroep op u om naar uw naaste om te kijken.”

Burgemeester Pieter Verhoeve van Gouda, in een open brief:

„Ga alleen uit huis als het echt moet. Erasmus zei: „Niemand wordt voor zichzelf geboren.” Zie naar elkaar om. De komende weken zullen voor iedereen onwerkelijk en misschien wel spannend zijn. Houd het hoofd koel en het hart warm.”