Nauwelijks is het bloedige gijzelingsdrama in Beslan beslecht, of nieuwe agressie dient zich aan. Vergeleken bij de honderden doden vergende terroristische actie in Noord-Ossetië, schijnt de aanslag op het gebouw van de Australische ambassade in Jakarta minder ernstig. Maar ook daar vielen doden en minstens honderd gewonden. Weten wij ons aangeslagen door aanslagen? Of lijdt het besef van de ernst van geweld aan slijtage?Mensen uit West-Europa weten dat de Russische deelrepubliek ver van hun bed ligt. En Jakarta nog verder. Emotionele verontwaardiging gaat spoedig voorbij. Zo ging het ook drie jaar geleden op 11 september. Korte tijd spraken veel mensen over de verraderlijk voorgeprogrammeerde vliegramp. Maar daarna ging ieder weer over tot de orde van de dag.

Toch verdient het geweld dat de wereld overspoelt aandacht. Niet slechts de twee genoemde landen zien zich geconfronteerd met problemen. Hulpverleners overwegen te vertrekken uit het door de Amerikanen ’bevrijde’ Irak. In Sudan slaan zwarte mensen op de vlucht uit vrees voor rebellen. Neemt geweld wereldwijd toe? Statistieken kunnen daarover iets vertellen. Niet alles.

Al in het gezin proberen kinderen soms de macht te grijpen of vader en moeder tegen elkaar uit te spelen. Sommige kleuters of opgroeiende tieners zijn daar een meester in. Niet altijd realiseren betrokkenen zich dat opvoeders gezagsdragers zijn. Of ze dat gezag altijd correct gebruiken, is de vraag. Maar ook als dat niet het geval is, mag iemand niet zomaar de gehoorzaamheid opzeggen. Een oud gezegde vertelt: Wie niet horen wil, moet voelen. Veel mensen maakten ooit misbruik van die zegswijze. Maar er zit een kern van waarheid in.

Ook in de samenleving willen allerlei mensen hun zin krijgen. Als ze niet aan hun trekken kunnen komen, gebruiken ze dwangmiddelen. Dat kan vorm krijgen -dan gaat het meestal over arbeidsconflicten- via staken. Ernstiger is bedreiging of afpersing. Geweld slaat alles. Niet zelden vallen er dan doden. Media beschrijven -soms in sobere, vaak in schilderachtige taal- het menselijk leed.

Zeker ten aanzien van het voorkomen van terrorisme geldt dat wettige overheden -waar nodig in coöperatie- de taak hebben elke vorm van terreur de kop in te drukken. Knappe koppen huldigden geruime tijd de opvatting dat geweld viel uit te bannen. Als mensen maar zorgden voor culturele en maatschappelijke vooruitgang zou er ooit een eind kunnen komen aan brute agressie. Optimisme over de opvoedbaarheid van de mens gaf bij velen de toon aan. Maar nu weet de wereld beter. Gewelddadig gedrag valt hooguit te kanaliseren. Dat alles vraagt echter om hardhandig optreden. Eerlijke rechtscolleges -natuurlijk is er zeker in de derde wereld veel kaf onder dat koren- dienen met moordenaars en terroristen korte metten te maken. Om erger te voorkomen.

Soms spoelt een golf van verontwaardiging door de wereld. Terecht. Toch is de maatschappelijke waardering van geweld aan verandering onderhevig. Van fascisme of andere ideologieën wil menigeen niets weten. Verstandige, moderne mensen beschouwen het als verwerpelijk. Toch werken het in literatuur veelvuldig beschrijven en het via allerlei media vaak vertonen van geweld ten dienste van vermaak drempelverlagend. Zijn mensen die zich verbijsterd en verontwaardigd voelen zich bewust van dit proces?

De doodstraf voor een moordenaar is een middel om agressie tegen te gaan. Daarbij valt echter veel misbruik te vrezen. Overheden doen er in elk geval goed aan de wetgeving te relateren aan Gods heilzame geboden. Democratische tegenzin steekt daar helaas vaak een stokje voor. Al sinds het paradijs en de moord van Kaïn op Abel spelen mensen immers eigen baas.