Het platform, waarin onder meer Vogelbescherming, Natuurmonumenten, het Zeeuwse Landschap en WWF-België participeren, maakt zich „behoorlijk kwaad”, zegt coördinator Bert Denneman van de coalitie.Aanleiding voor die boosheid is het nog te publiceren rapport over de ontwikkeling van het Schelde-estuarium, zowel in Zeeland als in Belgisch Vlaanderen. In dat rapport, waarover Zeeuwse bestuurders donderdagavond vertrouwelijk zijn geïnformeerd, staat dat een nieuwe verdieping van de Westerschelde geen natuurschade oplevert en ook geen bedreigingen behelst voor de omwonenden. Bovendien zou het dieper maken van de vaargeul noodzakelijk zijn voor het functioneren van de haven van Antwerpen. Steeds grotere vrachtschepen bevaren de zeearm naar de Belgische stad.

Bij de opzet van het rapport -”Ontwikkelingsschets 2010 Schelde-estuarium”- is door alle betrokkenen afgesproken dat de opstellers zouden streven naar een evenwichtige benadering van de drie belangrijkste elementen: economie (met name de haven van Antwerpen), veiligheid (van de inwoners van de gemeenten langs de Westerschelde) en natuur. Die natuur bestaat vooral uit de slikken en schorren in de Westerschelde die een van de belangrijkste vogelgebieden van West-Europa vormen.

„Maar het evenwicht tussen de drie componenten is absoluut niet in het rapport terug te vinden”, zegt Denneman van de coalitie De Schelde Natuurlijk. „Het is alsof we weer in de jaren vijftig zijn aanbeland. Voorop in het rapport staan economie, economie en economie. Daarna komt de veiligheid, dan een hele poos niets, en dan de natuur. Het was van tevoren al duidelijk waar de som moest uitkomen. Daar maken wij ons heel kwaad over.”

Het rapport wordt pas maandag aan de pers gepresenteerd, maar delen van de inhoud lekten uit. De Westerschelde, die nu bevaarbaar is voor schepen tot een diepgang van 11,6 meter, moet geschikt worden gemaakt voor schepen die 13,1 meter diep steken, ongeacht het tij.

Zoals eerdere verdiepingen van de vaargeul hebben aangetoond, stijgt de waterspiegel na zo’n ingreep. Dat komt doordat de monding van de Westerschelde bij de Noordzee dieper wordt en dus meer water kan ontvangen. Dat water komt klem te zitten als de Westerschelde verder landinwaarts steeds nauwer wordt. Het gevolg is niet alleen stijging van de waterspiegel -de opstellers van het rapport denken dat deze beperkt blijft tot 5 centimeter- maar ook een steeds snellere stroming.

Die stroming is funest voor de schorren en slikken, zegt Denneman. „Alles raakt verstoord en met name de erosie van de gebieden neemt snel toe. Ook de populatie van vogels en zeehonden in het gebied neemt de laatste jaren af.”

Denneman geeft toe dat nog veel onduidelijk is over de exacte oorzaak van die afname. Ook natuurlijke gebeurtenissen, zoals forse stormen, kunnen grote invloed hebben op het kwetsbare getijdegebied. „Maar juist omdat het niet altijd even goed duidelijk is wat de gevolgen zijn van menselijk ingrijpen, moeten we eerst goed onderzoek doen.”

Overigens stelt het rapport wel wat voorwaarden om de verdieping werkelijk zonder schade voor de natuur te volbrengen. Zo moeten er in Zeeland een aantal overloopgebieden komen -in het Belgisch deel van de Schelde zijn die al goeddeels aangelegd- en moet de afgegraven bagger op een slimme manier weer worden gedumpt. Ook moet hier en daar een hapje van de bodem worden weggenomen om het elders weer terug te plaatsen.

„Tuinieren voor gevorderden”, noemt Denneman die strategie. „Waar het om gaat, is dat de Schelde de ruimte moet krijgen die hij nodig heeft.” Volgens de coalitie De Schelde Natuurlijk kan die ruimte alleen gerealiseerd worden door werk te maken van ontpoldering, een optie die in het verleden meermalen ter sprake is geweest. Het draagvlak in Zeeland om land terug te geven aan de zee was tot nu toe echter steeds veel te klein.