Het is volgens waarnemers geen wijziging in het beleid van Erdogan dat hij vluchtelingen toestaat naar de grens met Griekenland of Bulgarije te gaan om te proberen die over te steken. Maar de overtocht over de wateren tussen Turkije en Griekse eilanden is volgens Erdogan levensgevaarlijk en daarom ontoelaatbaar. Volgens de Turkse leider brengt de Griekse kustwacht bootvluchtelingen in gevaar.

Zijn beleid blijft dat de tocht van vluchtelingen die over land richting de Europese Unie gaan niet wordt gehinderd. Erdogan heeft vrijdag in een gesprek met de Duitse bondskanselier Merkel gezegd dat de bestaande overeenkomst van zijn land met de EU over de vluchtelingenproblematiek niet meer functioneert en herzien moet worden.

In maart 2016 hebben de EU en Ankara afgesproken dat Turkije zijn grenzen beter bewaakt en er illegalen vandaan houdt. Turkije neemt volgens de afspraken ook in Griekenland afgewezen vluchtelingen terug als ze vanuit Turkije dat land zijn binnengekomen. Europa heeft toen extra financiële hulp toegezegd en onder meer zicht geboden op visumvrij reizen voor Turken die naar de EU willen.

Vorig jaar al klaagde Erdogan dat de deal met Europa erg tegenviel. Zijn land telt inmiddels 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen. Door de strijd in de Syrische provincie Idlib dreigen er meer te komen. Afgelopen zaterdag meldden Turkse autoriteiten dat „de poorten naar Europa opengaan” voor vluchtelingen en migranten.

Sindsdien zijn er botsingen tussen Griekse grensbewakers en migranten die de Turks-Griekse grens bij Edirne of de grensrivier de Evros over willen. Griekse agenten zetten onder meer traangas in om de bestorming af te slaan. Turkse agenten zijn ook met traangas gaan schieten. Zaterdag ontstond daardoor een klein brandje aan de Griekse kant van de grens.

Het is onduidelijk hoeveel mensen feitelijk naar de grens getrokken zijn en hoeveel er daadwerkelijk in Griekenland terechtgekomen zijn. Turkije stelt meer dan 140.000, maar Athene spreekt van circa 35.000 mislukte pogingen de grens over te steken. In Griekenland zijn er in dat gebied meer dan tweehonderd illegalen opgepakt in een week tijd.