Het is alsof in Rome de jaren vijftig zijn teruggekeerd. Woensdagochtend stond maar een twintigtal mensen voor de Trevifontein, het Pantheon was nagenoeg leeg en bij het Colosseum konden bezoekers direct naar binnen in plaats van achter in een wachtrij aan te sluiten.

Het is het effect van de coronaviruscrisis. Italië worstelt met de ergste uitbraak van het virus in Europa. In het land eiste het virus al 107 levens. De nieuwe maatregelen van de regering-Conte zijn erop gericht om de crisis te beheersen en verspreiding van het virus tegen te gaan. „Het gezondheidssysteem dreigt overbelast te raken en we krijgen een probleem met intensive care als de crisis aanhoudt,” zei premier Giuseppe Conte woensdag.

De regering heeft ook nieuwe, draconische, richtlijnen opgesteld, waaraan de bevolking zich dient te houden. Feitelijk is elke vorm van samenscholing verboden. Dat geldt voor kerkdiensten, film- en theatervoorstellingen, sportwedstrijden, teamsportbeoefeningen, kortom elke bijeenkomst „van welke aard dan ook, en waar dan ook, zowel openbaar als privé, waarbij mensen minder dan een meter interpersoonlijke veiligheidsafstand houden.” Zo staat het in het regeringsdecreet dat de autoriteiten woensdagmiddag publiceerden.

De Italiaanse bisschoppenconferentie vergaderde donderdag over de situatie en had donderdagmorgen nog geen verklaring gereed. Een betrokken priester liet echter weten dat er weinig anders opzit dan kerkdiensten op te schorten. De kerkleiding van de protestantse kerk van de Waldenzen heeft naar alle gemeenten een brief gestuurd waarin „sterk wordt aangeraden” om geen kerkdiensten te houden.

Het coronavirus heeft het openbare leven in Italië compleet tot stand gebracht. Het toerisme is teruggebracht naar het niveau van tientallen jaren geleden. In 1956 overnachten ongeveer 17 miljoen vakantiegangers in Italië, in 2018 boekten 128 miljoen mensen een overnachting in het land. Voor maart zijn de boekingen met 90 procent gekelderd, meldt een branchevereniging. Het plein Piazza Barberini, vlakbij de Spaanse Trappen, was woensdag zo goed als geblokkeerd met taxi’s, niet wegens een staking, maar omdat de taxistandplaats overvol raakte als gevolg van het feit dat er nog nauwelijks taxi’s worden besteld.

De toeristische sector zit met de handen in het haar. „Ik bied kamers aan voor twintig euro per nacht,” zegt Giuseppe, die een klein hotel bij het centraal station Termini heeft. „We krijgen nu nog maar gemiddeld een klant per twee dagen. Als het zo doorgaat moeten we sluiten.”

Veel gemeenten, zoals Venetië, hebben de betalingsverplichting van lokale belastingen uitgesteld. Rome, dat niet in een verhoogd risicogebied ligt, volgde dinsdagavond. Met een zeldzaam vertoonde unanimiteit besloot de gemeenteraad dat bedrijven in de toeristische sector uitstel en mogelijk volledige vrijstelling krijgen van gemeentelijke belastingen. Hoe de gemeente, die al 12 miljard euro aan schulden heeft, het nieuwe financiële gat gaat opvullen, is niet bekend.

De toeristische sector schreeuwt echter moord en brand. Volgens de vereniging van gidsen in Rome zit vijftig procent van haar leden zonder werk. De koepel van autoverhuurders verklaart dat het aantal boekingen met 80 procent is gedaald ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.

Ook andere sectoren van de economie lopen gevaar. Unimpresa, een vereniging voor het MKB, spreekt nota bene van een dreigend verlies van 150 miljard euro, overeenkomend met tien procent van het bruto binnenlands product. Alle brancheverenigingen eisen hulp van de regering. Roberto Gualtieri, de minister van Economische Zaken, heeft een noodfonds van 3,6 miljard in het vooruitzicht gesteld.

In Noord-Italië is de situatie al tien dagen kritiek. Nadat het coronavirus eind vorige maand in Codogno (Lombardije) uitbrak, is de economie nagenoeg ingestort. De verbindingen met China zijn al sinds eind januari geblokkeerd, de laatste dagen sluiten meer en meer landen zich af van Italië.