Er moet wat gebeuren om dit te stoppen. Er is communicatie nodig. Het gezamenlijke gedrag bepaalt hoe warm of koud de vloeistof wordt. Er moet worden samengewerkt. Als iedereen z’n eigen gang blijft gaan en niet verder kijkt dan de eigen fles, gaat het mis.

Het is nog onbekend wat de oorzaak is van de opwarming. Ook is niet duidelijk op welke manier die beïnvloed kan worden. Daar moet u met elkaar uit zien te komen. Als u dat niet doet, niet naar elkaar luistert, niet in contact komt met elkaar, niet in contact komt met de omgeving buiten uw eigen fles, dan komt u om. Het wordt te warm.

Dit is de kern van het huidige vraagstuk rond klimaatverandering. De aarde zou je kunnen zien als een groot systeem – het vat met vloeistof – waarin we met elkaar leven. Met elkaar merken we dat er wat aan het veranderen is.

Met behulp van wetenschappelijk onderzoek proberen we steeds beter inzicht te krijgen in alle mechanismen die te maken hebben met het veranderen van het klimaat. Uit al dat onderzoek wordt steeds duidelijker hoe de natuur in elkaar zit en dat ons eigen gedrag een grote rol speelt in het veroorzaken van de huidige klimaatveranderingen.

Als we niet buiten onze eigen fles kijken, niet naar elkaar luisteren, geen contact met onze omgeving maken, niet gezamenlijk de oorzaken helder krijgen, geen actie ondernemen, dan braden we langzaam onszelf. Of we verhongeren, omdat ons voedsel verbrandt. Denk maar aan de afgelopen zomers. Waren ze niet erg warm en droog?

Een belangrijk principe rond het nemen van verantwoordelijkheid is het gezag over de schepping. De hele schepping is van God. Hij gaf ons gezag om zorg te dragen over al Zijn werken. Om het gezag te kunnen uitoefenen, geeft God ons ook macht. Macht over de schepping. We kunnen bijvoorbeeld zaaien, oogsten, dieren houden, beslissen over leven en dood. God geeft ons daarbij erg veel vrijheid en verantwoordelijkheid.

Techniek geeft de mens overmacht ten opzichte van de natuur. Deze macht wordt onder andere zichtbaar in het verleggen van rivieren en het vormen van een compleet landschap. Al dit soort werkzaamheden kunnen met behulp van machines door relatief kleine groepen mensen plaatsvinden. We kunnen (onbewust) veel kapotmaken. Bijvoorbeeld doordat giffen een verder reikend effect hebben dan voorzien kon worden.

Grote systemen als het klimaat worden ondertussen ook door ons gedrag beïnvloed. Dat hebben we pas sinds kort echt duidelijk. Voorheen beïnvloedde het klimaat vooral óns leven. De invloed van ons handelen op het klimaat is substantieel omdat we met zoveel mensen zijn (7,7 miljard, dat is tweeënhalf keer zoveel als in 1960 en vier keer zoveel als in 1930).

Beïnvloeding ten goede van zo’n groot en complex systeem als het klimaat vraagt samenwerking. Gezamenlijke gedragsverandering is nodig. Dat gaat niet vanzelf, getuige de klimaatverdragen die ervoor gesloten moeten worden. Communiceren in een fles gaat ook niet zo gemakkelijk. Dat kost moeite. Het vraagt zoekwerk naar wat wel en niet werkt. We weten ook niet welk gedrag nu uiteindelijk wel positief uitpakt. Dat betekent dus zoeken naar oplossingen en met elkaar leren van vergissingen. Dit voelt allemaal wat eindeloos. De vraag is of het ooit goed gaat komen. En of we het op tijd ”voor elkaar krijgen”, voordat het echt crisis wordt.

Als christen mag u zien op die andere Hoop voor het eindeloze. God zal alles vernieuwen, bij Hem ligt het eindgezag. Laten we daarom ook over deze Hoop communiceren van fles tot fles.

De auteur studeerde Sustainable Energy Technology en is docent aan de opleiding Werktuigbouwkunde op het Hoornbeeck College.