Netanyahu droomt voor derde keer van overwinning
Israëliërs gaan maandag voor de derde keer binnen een jaar naar de stembus. Na de vorige twee verkiezingen in april en september vorig jaar lukte het niet een coalitie te vormen die stoelt op minstens 61 van de 120 zetels in de Knesset. Het is niet zeker of het nu wel lukt.
De partijen vallen in twee clusters uiteen. In het rechts-religieuze blok is Likud van premier Benjamin Netanyahu de belangrijkste partij. In het centrumlinkse blok vormt Blauw-Wit van de oud-legerleider Benny Gantz de kern.
Tussen deze twee partijen in staat Yisrael Beytenu van Avigdor Lieberman. Lieberman zou zich bij een van de blokken kunnen aansluiten om dat blok aan een meerderheid te helpen. Een probleem is echter dat hij niet met de religieuze partijen overweg kan in de groep rond Netanyahu en niet met de Arabieren die Gantz nodig heeft.
Lieberman stelde vorig jaar voor een regering van nationale eenheid te vormen met Likud en Blauw-Wit, waar hij zich ook bij zou kunnen aansluiten. Een probleem is echter dat premier Netanyahu van fraude wordt verdacht. Gantz wil alleen met Likud in zee als Netanyahu vertrekt. Op 17 maart begint het proces tegen de premier.
De polls lieten de afgelopen weken zien dat Blauw-Wit op ongeveer twee zetels meer kan rekenen dan Likud. Maar de laatste dagen haalt Netanyahu’s Likud zijn concurrent in. In diverse peilingen ligt nu Likud voor. Maar ook dan halen Likud en bondgenoten nog geen 61 zetels.
Vrijdag was er een audiobericht van Netanyahu in de media. „We zijn nog twee zetels van de overwinning af”, zei hij. „Wie op Benny Gantz stemt, krijgt voor de vierde keer verkiezingen of een linkse regering.”
Netanyahu herhaalt steeds dat Gantz alleen een coalitie kan gaan vormen als hij mede leunt op de Gezamenlijke Lijst. Dat is een samenwerkingsverband van Arabische bewegingen en een Joods-Arabische partij. Netanyahu speelt op deze wijze in op de haat tegen de Arabische minderheid bij zijn eigen rechtse achterban en de angst voor Arabieren, die in zijn optiek heulen met Israëls vijanden.
Gantz heeft echter tegengeworpen dat hij de Arabieren niet bij de coalitie wil betrekken. Maar hoe hij dat wil doen, blijft in nevelen gehuld. Hij heeft op zijn minst hun gedoogsteun nodig. Ook is het onzeker of de Gezamenlijke Lijst Benny Gantz als regeringsleider zal aanbevelen in de gesprekken met president Reuven Rivlin. Rivlin voert overleg met de partijen voordat hij iemand benoemt om een kabinet te vormen.
Netanyahu heeft verder laten weten dat hij voor de annexatie van delen van de Westelijke Jordaanoever is, waar de Palestijnen een eigen staat willen oprichten. Ook heeft hij de uitbreiding goedgekeurd van Joodse wijken in Oost-Jeruzalem en de bouw van een nieuwe wijk ten oosten van Jeruzalem. De aanleg van deze wijken vermindert de kans op de oprichting van een Palestijnse staat nog verder.
Aan de andere kant van het politieke spectrum doet zich ook een nieuwe ontwikkeling voor. De verwachting is dat de Gezamenlijke Lijst een of twee zetels zal krijgen van Joodse kiezers. Het betreft linkse Israëliërs die teleurgesteld zijn in de alliantie van de Arbeiderspartij en Meretz. Ze zien daar een beweging naar rechts. Bovendien staan er bij deze alliantie geen Arabieren op verkiesbare plaatsen.
