„Het moet groter, groener en sneller”, zegt president-directeur Marjan van Loon van Shell Nederland. Ze verwijst naar de handtekening die ze vorig jaar onder het Klimaatakkoord zette. „We hebben beloofd dat wij ons deel zullen bijdragen. Hiermee zetten we een grote stap in de energietransitie.”

Het megaproject, waarin Shell samenwerkt met Gasunie en Groningen Seaports, staat nog in de kinderschoenen. Hoeveel het gaat kosten en hoe de rekening wordt verdeeld, is nog onbekend. De bedrijven verwachten zeker in de eerste fase subsidies nodig te hebben. Ze hopen dat de eerste windturbines in 2027 staan. De waterstoffabriek moet in de Eemshaven verrijzen. Mogelijk volgen later op zee meer zogeheten elektrolysers, die met windstroom groene waterstof maken.

Het project genaamd NortH2 moet van Nederland „een koploper maken” van de waterstofeconomie, zegt Van Loon. „We zijn vaak bezig met kleine stappen en obstakels, maar je moet groot durven denken. Wij zien dit als de manier om het energiesysteem van de toekomst te bouwen.”

Waterstof wordt al volop gebruikt door de industrie en de verwachting is dat het belang ervan zal toenemen. Om waterstof te maken zijn water en een energiebron nodig. Nu is dat over het algemeen nog aardgas, dat door CO2-uitstoot bijdraagt aan klimaatverandering.

De groene waterstof die de bedrijven voor ogen hebben, is vooralsnog wel duurder om te maken, maar Van Loon gaat ervan uit dat de kosten door schaalvergroting fors zullen dalen. Het is de bedoeling dat rond 2040 jaarlijks 800.000 ton waterstof wordt geproduceerd. Die kan door bestaande gasleidingen naar industriegebieden, van de Eemshaven tot het Duitse Ruhrgebied.

Het consortium becijfert dat door het project de uitstoot van zo’n 7 megaton broeikasgassen per jaar wordt vermeden. Dat komt neer op 3,7 procent van de Nederlandse uitstoot.

Milieudefensie zegt in een reactie dat „de ervaringen van de Groningers met deze bedrijven ons leren dat we ontzettend voorzichtig moeten zijn met toezeggingen van Shell en Gasunie”. Het gaat volgens de organisatie om „een intentie, er is zelfs nog geen haalbaarheidsstudie gedaan”. Ook stelt Milieudefensie dat de investering moet komen uit de geplande 20 tot 25 miljard dollar aan jaarlijkse fossiele investeringen die Shell doet. „In dat geval - en alleen in dat geval - beweegt deze fossiele reus de richting op die wij van ze eisen in onze Klimaatzaak tegen Shell.”