Terug van weggeweest: lekken naar de pers
Wat gebeurt er tijdens vergaderingen van de ministerraad of de coalitietop? In hun columns zijn politieke analisten sinds kort weer verdacht goed op de hoogte. Is het lekken terug van weggeweest? Vier vragen.
In welk opzicht lijkt het lekken bezig te zijn aan een come-back?
Voor alle helderheid: politici die in geuren en kleuren willen terugblikken op memorabele gebeurtenissen zijn van alle tijden. Alleen, degenen die dat doen, doen dat vrijwel altijd achteraf, soms pas wanneer hun (politieke) carrière ten einde loopt. Vaak is daar dan een doel mee gediend: de geschiedschrijving.
Van een andere orde is het bewust uit de school klappen, veelal via anonieme woordvoerders, over bijvoorbeeld de brozer wordende verhoudingen in een coalitie. Tijdens het kabinet-Balkenende IV gebeurde dat doorlopend. Delen van vertrouwelijke besprekingen in de ministerraad belandden toen geregeld op straat, totdat de regering mede daardoor ten val kwam.
Die vorm van lekken, waar bijna altijd tactische overwegingen aan ten grondslag liggen, lijkt terug van weggeweest.
Concrete voorbeelden graag …
NRC meldde recent dat de coalitie recent twee keer in korte tijd bijeenkwam voor een spoedberaad, op 30 januari en 18 februari. Op 30 januari zou er zijn gesproken over de vraag: lukt het ons nog om samen tot concrete beleidsmaatregelen te komen? Op 18 februari zou er een crisisoverleg zijn geweest vanwege een voor de ChristenUnie uiterst schadelijke column in de Telegraaf van diezelfde dag.
Dat stuk bevatte verdacht veel details en letterlijke citaten, duidelijk afkomstig van insiders. De strekking is dat CU-Kamerlid Voordewind de week ervoor, op het wekelijkse coalitieoverleg op maandag toen hij fractievoorzitter Segers verving, zijn bezwaren tegen het CETA-handelsverdrag zo uitvoerig zou hebben geëtaleerd dat het overleg escaleerde.
Deze dinsdag is het weer prijs. Dezelfde analist zet uiteen hoezeer de onderlinge verhouding tussen CDA-minister Bijleveld en VVD-staatssecretaris Visser, én daarmee ook die tussen VVD en CDA, is verstoord na de afgeblazen verhuizing van een marinierskazerne naar Vlissingen.
Wat heeft dat gelek te betekenen?
Blijkbaar krijgt Rutte III het moeilijk zodra er lastige thema’s op de agenda komen waarover in het regeerakkoord geen gedetailleerde afspraken zijn gemaakt. Dat zijn er nogal wat: stikstof, woningmarkt, arbeidsmarkt, jeugdzorg, ouderenzorg, migratie. En dus die marinierskazerne. Het blijkt dan voor Rutte nog ingewikkelder dan verwacht om de regie te voeren. Als gevolg daarvan zijn er geregeld afstemmingsproblemen of misverstanden.
Gevoelige details uit besprekingen belanden vanouds sneller bij de media als de onderlinge sfeer in een coalitie verslechtert. Dat lijkt ook nu het geval te zijn.
Bedreigen die lekken de stabiliteit van Rutte III?
Het risico daarop is zeker aanwezig, vooral als oppositiepartijen die baat hebben bij snelle verkiezingen zich gaan inspannen om de besluitvorming nog meer te frustreren en de negatieve beeldvorming ten aanzien van het kabinet nog verder gaan versterken. Een eerste voorproefje wacht dinsdag. Dan roept Wilders Rutte op naar de Kamer te komen om tekst en uitleg te geven over de spraakmakende columns in de Telegraaf.
