Rechters beslissen of systeem tegen fraude door de beugel kan
Mag de overheid allerlei gegevens over burgers verzamelen en op een hoop gooien, zodat een computersysteem kan zoeken naar mogelijke fraudeurs? Daarover doet de rechtbank in Den Haag uitspraak. Zes organisaties, waaronder de FNV en Privacy First, en de schrijvers Tommy Wieringa en Maxim Februari, hebben een bodemprocedure aangespannen. Ze vinden dat het zogeheten Systeem Risico Indicatie, afgekort SyRI, te ver gaat.
In SyRI zijn allerlei gegevens van bijvoorbeeld de Belastingdienst, het UWV, de Sociale Verzekeringsbank en gemeenten aan elkaar gekoppeld. Algoritmes zoeken naar opvallende zaken, omdat die mogelijk op fraude kunnen wijzen. Volgens de klagers is het niet duidelijk hoe het systeem werkt, wat iemand een potentiële fraudeur maakt en wat mensen daartegen kunnen doen. Bovendien kunnen ook mensen die niets hebben misdaan onder de loep worden genomen. In feite zijn burgers al bij voorbaat verdacht, aldus de klagers.
SyRI is opgezet door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De gemeenten Rotterdam, Eindhoven, Haarlem en Capelle aan den IJssel hebben tot nu toe gebruikgemaakt van het systeem. De Volkskrant maakte vorig jaar een inventarisatie en daaruit kwam naar voren dat SyRI nog geen enkel geval van fraude aan het licht heeft gebracht.