Op de dag af dat Luther in 1521 de Wartburg betrad, werd, op 6 mei 1939, op dezelfde plaats de oprichtingsvergadering gehouden van het Eisenacher Instituut, dat opdracht kreeg tot de ”Entjudung” van Bijbel en kerk. Alle Joodse elementen moesten verwijderd worden. Theologen en kerkleiders kweten zich daarna geestdriftig van hun taak. Het Oude Testament werd geschrapt, dat was niet anders dan Joodse propaganda en menselijk bedenksel. Jezus was een Ariër en vijand van het doortrapt slechte Joodse volk. Anti-Joodse boeken zagen het licht. Een overweldigende meerderheid van de Duitse Evangelische Kerk steunde het regime en zag in Hitler de door God gegeven leider, die met de Joden handelde in lijn met Luther. Had de reformator dit voorzien, zou hij zich niet hebben omgedraaid in zijn graf?

Al voor de Wannseeconferentie van januari 1941 was besloten tot de systematische vernietiging van de Joden. Concentratiekamp Auschwitz werd daarvoor uitgekozen en zou voorzien worden van een speciaal daartoe bestemde ”Gaskammer”. Sturende en stuwende kracht achter dit plan was Heinrich Heydrich.

In Eisenach werd Christus losgemaakt van Zijn volk, dat volgens de nazitheologen nooit bestaan had, het christelijk geloof van zijn Joodse wortels en de Joden van hun eigen geschiedenis.

Wie meent dat dergelijke denkbeelden tot het verleden behoren, vergist zich. Er zijn beangstigende overeenkomsten met de huidige Palestijnse bevrijdingstheologie (Sabeel), die op veel sympathie in de kerken kan rekenen. Voor haar is Jezus geen Ariër maar Palestijn. En weer is het Oude Testament grotendeels verwerpelijk: racistisch en nationalistisch.

Luther baarde opzien met zijn ”Von den Juden und ihren Lügen”. Het is verleidelijk om met het oog op de Palestijnse bevrijdingstheologie te spreken van ”Von die Theologen und ihren Lügen”.

Al was het alleen maar om de vertekening van Gods heilsplan met Israël. Maar daarmee is dan ook veel, zo niet alles gezegd. En weer worden we aangespoord niet bij Joden (Israël) te kopen.