De PSD zal daarom waarschijnlijk steun moeten zoeken bij de rechtse Volkspartij CDS/PP voor een meerderheid in het parlement. President Sampaio riep de Portugezen eind vorig jaar naar de stembus, nadat de regerende socialisten bij de lokale verkiezingen in december een zware nederlaag hadden geleden. Zij verloren in vrijwel alle grotere steden de meerderheid. In elf van de twintig hoofdsteden van de regio’s kwam de PSD als winnaar uit de bus.

Premier Guterres, die in 1995 regeringsleider was geworden, trad af en legde ook het voorzitterschap van de Socialistische Partij PS neer. Zijn opvolger, de uit de linkervleugel afkomstige oud-minister Eduardo Ferro Rodrigues, neemt het zondag op tegen PSD-leider José Manuel Durao Barroso.

Volgens de peilingen kan Durao Barroso rekenen op ongeveer 41 procent van de stemmen. De socialisten zouden 36 procent behalen. De communisten staan op rond 7 procent. De rechtse Volkspartij (CDS/PP) zou zich met ongeveer 5 procent tevreden moeten stellen en het uiterst linkse BE zou rond 2,5 procent behalen.

De verkiezingscampagne heeft zich geconcentreerd op economische kwesties en op de gebreken in de publieke dienstverlening. Portugal, een van de armste landen van de Europese Unie, heeft zich gemakkelijk geplaatst bij de landen die op 1 januari 2002 de euro invoerden, maar ziet zich geconfronteerd met een lagere economische groei en het oplopen van het financieringstekort op de begroting. Vorige maand ontsnapte het land aan een officiële waarschuwing van de Europese Commissie voor dat oplopende tekort. Het land had het geluk dat ook Duitsland, het belangrijkste land binnen de eurozone, zich met hand en tand tegen het standje uit Brussel verzette.

EU-commissaris Solbes verweet de Portugezen dat zij de adviezen die de Europese ministers van Financiën vorig jaar hadden gegeven om het begrotingstekort te beperken in de wind hadden geslagen. Het tekort kwam in 2001 uit op 2,2 procent, gevaarlijk dicht bij de grens van 3 procent, die binnen de eurozone geldt. Hoewel Brussel verwacht dat het dit jaar beter zal gaan, blijft het bezorgd omdat de uitgaven van de overheid sneller stijgen dan de economie groeit.

Portugal, dat de laagste arbeidsproductiviteit van de gehele Europese Unie heeft, is bovendien geconfronteerd met een sterke achteruitgang van investeringen van buitenlandse bedrijven. De eerste elf maanden van 2001 stak het buitenland 1,1 miljard euro in de Portugese economie, tegen bijna 4 miljard euro in 2000.

De Portugezen delen met de Nederlanders de kritiek op de publieke dienstverlening. Vooral de gezondheidszorg en de rechtbanken werken ondoelmatig. Ongeveer 90.000 mensen staan op een wachtlijst voor een operatie en de rechtbanken moeten een achterstand van meer dan een miljoen zaken zien weg te werken. Durao Barroso wil de problemen in de gezondheidszorg onder meer verhelpen door meer commerciële instellingen toe te laten. Hij wil kostbare overheidsprojecten, zoals de bouw van een nieuw internationaal vliegveld bij Lissabon, voorlopig niet uitvoeren. Deze maatregel zal hij ook nodig hebben om een ander voornemen, belastingverlaging, te kunnen verwezenlijken.

De socialisten hebben een revolutionair plan bedacht om de tekorten van de overheid weg te werken. Voor elke vier ambtenaren die vertrekken moet er slechts één terugkomen. Verder willen de socialisten evenals de PSD de belastingen voor bedrijven verlagen om de productiviteit op te voeren.

In het huidige parlement bezetten de socialisten precies de helft van het aantal zetels: 115 van de 230. De PSD heeft er 83, de communisten 15, de CDS/PP 14 en de BE 2. De laatste zetel wordt bezet door een man die uit de fractie van de CDS/PP is getreden.