Verantwoordelijk bewindsman Wopke Hoekstra hoopt met zijn ingreep sneller verbeteringen te kunnen doorvoeren en vertrouwen te kunnen herstellen. De Belastingdienst staat onder druk. Het vertrouwen is geschaad, benadrukt hij aan de Tweede Kamer. Hoekstra wijst op de misstanden rond de kinderopvangtoeslag en bij andere zaken, waardoor burgers gedupeerd raakten. Ook dreigen door de huidige aanpak van de acute problemen de nodige vernieuwingen binnen de Belastingdienst in het slop te raken.

Belastingen, Toeslagen en Douane krijgen ieder een topman. Vrijdag werd al bekend dat de huidige directeur-generaal van de fiscus, Jaap Uijlenbroek, vertrekt. Dat gebeurt komende week. Hij zat er sinds 2017. De toeslagenaffaire kostte vorige maand staatssecretaris Menno Snel van Financiën de kop.

„De Belastingdienst heeft als één van de grootste publieke uitvoerders van Nederland een wezenlijke en omvangrijke maatschappelijke opdracht”, aldus Hoekstra. Om zijn cruciale taken goed te kunnen uitvoeren moet de fiscus worden versterkt. De afgelopen jaren zijn al stappen gezet maar die bleken onvoldoende.

Ook bij de Belastingtelefoon gaat het nog niet goed genoeg, ondanks extra capaciteit het afgelopen jaar, stelt de minister. Er wordt dan ook onderzocht hoe die dienst burgers en bedrijven „beter en effectiever” te woord kan staan.

Verder zal de hele bedrijfscultuur bij de fiscus intensiever en uitgebreider dan nu onder de loep worden genomen. Een cultuur met oog voor de menselijke maat en een veilige werkomgeving is van groot belang, vindt Hoekstra. Medewerkers kunnen binnenkort terecht bij twee onafhankelijke zogenoemde personeelsraadspersonen om misstanden te melden. Vakbond FNV is kritisch en heeft geen vertrouwen in integriteitspersonen die de Belastingdienst zelf kiest. Uit een enquête van de bond bleek eerder dat het vertrouwen van het personeel ernstig is geschaad. Daarom moeten integriteitskwesties voortaan worden beoordeeld door mensen met draagvlak van vakbonden en medezeggenschap, aldus de FNV.

Het is ook de vraag of de Belastingdienst nog onder de staatssecretaris van Financiën blijft vallen, gezien „het grote pakket aan verantwoordelijkheden” en de „veranderingen die nodig zijn”, meldt Hoekstra. Volgens ingewijden worden meerdere scenario’s besproken, zoals bijvoorbeeld twee staatssecretarissen. Naar verluidt gaan premier Mark Rutte en de leiders van de vier regeringsfracties zich er maandag tijdens hun coalitieoverleg over buigen.