In de door Hendrick de Keyser gebouwde Westerkerk heeft zich sedert de eerste ”oefeninge” op Pinksteren 1631 heel wat afgespeeld, al beweerde dr. M. J. A. de Vrijer bij de herdenking van het 300-jarig bestaan van de Westerkerk dat zij „ondanks haar drie eeuwen geen historie had.” Daarmee bedoelde deze prediker niet dat er helemaal niets was gebeurd, maar dat haar historie in het niet viel bij Gods historie. Ik citeer De Vrijer: „De betekenis van dit kerkgebouw is een innerlijke. Het werd gebouwd in den heerlijken, geestelijken zomertijd na de Dordtsche synode. Echte reformatorische prediking klonk van den kansel. Hier is Gods historie uitgedragen, bij nood, in lief en leed.” Wie kan daar iets tegen inbrengen? Toch heeft de kerk ook historie gehad naar onze maatstaven. Een greep eruit.

In 1669 vond in de kerk de begrafenis van schilder Rembrandt van Rijn plaats, twintig jaar later gevolgd door die van Lucas Bols, de bekende distillateur. Op 10 september 1756 werd de dichter Willem Bilderdijk in deze kerk gedoopt; de bevestiging van het huwelijk van prinses Beatrix en prins Claus vond er op 10 maart 1966 plaats door de predikanten J. H. Kater en J. H. Silevis Smitt terwijl het orgel werd bespeeld door Simon C. Jansen, organist van het Duyschotorgel.

Een trieste gebeurtenis speelde zich af op 27 juni 1704. Tijdens een kerkdienst waarin Jacobus Strezo voorging stortte de gaanderij in, waarop zich honderd weeskinderen bevonden. Er vonden er 6 de dood en 44 raakten gewond. Van Christoffel Verpoorte, een van de slachtoffers, werd gemeld dat men hem onder het puin vond met een psalmboekje in de hand.

Ik ben maar één keer in de Westerkerk geweest. Dat was op 17 december 2005, bij een kerstfeestviering van de stichting Tot Heil des Volks, die toen haar 150-jarig bestaan herdacht. De kerk zat tjokvol, al was er plaats gereserveerd voor de catering, want in de pauze konden we warme chocolademelk drinken. Aan het eind van de samenkomst werd het ”Ere zij God” gezongen. Dat ging er wel wat vreemd aan toe, want Krijn de Jong stelde voor: „Laten we elkaar vasthouden terwijl we zingen als symbool.” Het was juist de tijd waarin scheuring en scheiding in de kerk actueel waren. ’k Heb nooit zo met gemengde gevoelens het ”Ere zij God” gezongen als toen. Maar ’k heb het ook nog nooit zien zingen als toen. Een bejaarde bezoeker zong het vanuit een hoge bank met een glans op z’n gelaat alsof hij bij de engelenschaar behoorde. Van welke kerk hij was? Van de (Hersteld) Hervormde Kerk? De (Christelijke) Gereformeerde Kerken? De (Oud) Gereformeerde Gemeenten (in Nederland)? Van een evangelische gemeente? Ik vermoed van de Kerk!