Factsheet: hoofdrolspelers Britse verkiezingen
Britse kiezers gaan op 12 december naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. De vervroegde verkiezingen moeten een einde maken aan de jarenlange patstelling rond de brexit. Wie zijn de hoofdrolspelers en wat zijn hun plannen voor het Verenigd Koninkrijk?
- Conservatieve Partij: De Conservatieven van Boris Johnson (55) hebben vol ingezet op één centrale verkiezingsbelofte: de brexit regelen en wel zo snel mogelijk. Ze proberen kiezers die voor een vertrek uit de EU zijn, weg te lokken bij de linkse aartsrivaal Labour. Die strategie lijkt succes te hebben. De partij van Johnson gaat in de peilingen ruim aan kop.
Johnson wil in januari 2020 de EU uit. Ook stelt hij kiezers 50.000 extra verpleegkundigen, 20.000 nieuwe politiemensen en hogere straffen voor criminelen in het vooruitzicht. De premier belooft verder dat de inkomstenbelasting en btw niet worden verhoogd en dat er voor migranten een puntensysteem komt dat vergelijkbaar is met het Australische model.
- Labour: Waar de Conservatieven zich profileren als pro-brexitpartij, probeert Labour zowel voor- als tegenstanders van de Britse uittreding uit de EU voor zich te winnen. Partijleider Jeremy Corbyn (70) wil een nieuwe brexitdeal sluiten met de EU en daarover een referendum uitschrijven.
Labour domineerde jarenlang de Britse politiek onder Tony Blair, die zijn partij richting het politieke midden stuurde. Onder leiding van Corbyn slaat Labour weer linksaf. Opeenvolgende Conservatieve regeringen hebben de broekriem flink aangehaald. De Labourleider belooft het roer om te gooien en weer flink te gaan investeren.
Corbyn wil de privatisering van staatsbedrijven terugdraaien en het minimumloon verhogen. Hij belooft veel geld te steken in sociale huisvesting en gezondheidszorg. Dat moet onder meer worden gefinancierd door de belastingen voor de rijken en bedrijven te verhogen.
- Schotse Nationale Partij: De SNP van de Schotse premier Nicola Sturgeon (49) is uitgegroeid tot de derde partij van het land. De SNP is anti-brexit en wil nieuwe referenda over het Britse vertrek uit de EU en de Schotse onafhankelijkheid.
De SNP zou een sleutelrol kunnen spelen als geen partij een meerderheid haalt bij de verkiezingen. Sturgeon heeft duidelijk gemaakt onder voorwaarden een Labourregering te kunnen steunen. Daar zou dan onder meer een nieuw referendum over Schotse onafhankelijkheid tegenover moeten staan.
- Brexit Party: De Brexit Party boekte dit jaar een monsterzege bij de Europese verkiezingen, maar staat nu grotendeels buitenspel. De pro-brexitpartij van Nigel Farage (55) doet niet mee in de 317 van de 650 kiesdistricten die bij de vorige landelijke verkiezing in handen vielen van de Conservatieven.
Bondgenoten van Farage hebben hem onder druk gezet Johnson niet al te veel in de weg te lopen. Ze vrezen dat de brexit in gevaar komt als de Brexit Party stemmen afsnoept van de Conservatieven. Farage zegt dat hij „het land boven de partij plaatst” door het niet op te nemen tegen de premier. Wel hoopt hij zetels in het parlement te veroveren om te zorgen dat Johnson „zijn beloftes nakomt”.
- Liberaal Democraten: Op het partijprogramma van de LibDems staat met grote letters „stop brexit”. De pro-Europese partij van Jo Swinson (39) wil het Britse vertrek uit de EU terugdraaien, bij voorkeur zonder een tweede referendum uit te schrijven. Ook heeft de partij ambitieuze klimaatplannen: in 2030 moet 80 procent van de energie in het Verenigd Koninkrijk duurzaam zijn.