De Palestijnse jongeren stappen bij de controlepost uit. Ze stellen zich in een rij naast de bus op. Ouderen, zwangere vrouwen en buitenlanders mogen blijven zitten. Twee agenten met kogelvrije vesten stappen de bus in. Nu is het niet de tijd voor grapjes of onverwachte bewegingen, want iedereen wil graag snel verder en niemand heeft zin om in problemen te komen.

De voorste grenswachter controleert de identiteitsbewijzen, paspoorten of visa van de reizigers. De achterste draagt een joekel van een vuurwapen. De controle gebeurt nog enigszins serieus bij de paar passagiers voorin, maar naarmate de agenten verder door de bus lopen, gaat de inspectie steeds sneller. Ze verdwijnen naar de achterdeur en controleren vervolgens de papieren van de jongeren die naast de bus in een rij staan. Het betreft vooral studenten die in Bethlehem studeren en in Jeruzalem wonen. Ze stappen een voor een de bus weer in en deze kan zijn weg vervolgen.

Zo gaat dat al jaren. Maar de laatste keer ging het toch anders. Niemand hoefde uit te stappen. De twee grensagenten stapten de bus binnen en liepen gelijk door naar de achterdeur. Een zwak gejoel klonk op van de jongeren. Is dit een teken van de tijden die gaan komen?

Het gaat echter nog niet zo gemakkelijk als vroeger. In de jaren tachtig kon iemand tussen Jeruzalem en Bethlehem en Ramallah heen en weer reizen zonder wegblokkades te zien. De militairen richtten –en richten– af en toe wel mobiele wegversperringen op. Dat gebeurt met ijzeren platen met scherpe punten die de automobilist dwingen af te remmen. Als de hand van de militair in de richting van de grond gaat, dient de automobilist te stoppen. Hopelijk alleen maar om de papieren te laten zien. Doorrijden is dan levensgevaarlijk.

Tijdens de Tweede Palestijnse opstand van 2000 tot 2005 veranderde de situatie. Israël begon met de aanleg van een scheidingsbarrière en vaste controlestations. Voor Palestijnse voetgangers werden ‘kooien’ aangelegd waar ze door moeten lopen.

Maar hoe zal het straks gaan? Dat ligt helemaal aan hoe de politieke situatie zich ontwikkelt. Als er twee staten komen, krijgen deze veel grensverkeer. De economieën van Israël en Palestina zijn dan op elkaar aangewezen. De veiligheidscontroles aan de grenzen worden dan hopelijk efficiënt en snel.

Bij een eenstaatoplossing zijn er geen interne grenzen meer. Deze oplossing betekent een gezamenlijke Joods-Palestijnse staat, die in de plaats komt van Israël en Palestina. Dit is het scenario waar veel jonge Palestijnen van dromen. Toch zijn veiligheidscontroles van gezamenlijke Israëlisch-Palestijnse teams dan nodig, want aan beide kanten zullen zich gewelddadige extremisten bevinden.

Als de situatie blijft zoals die nu is, blijven ook de inspecties aan de grenzen van de Palestijnse enclaves bestaan. In rustige tijden worden deze versoepeld, in zware tijden verscherpt.

Het Israëlische leger zal de zware controles zeker uit willen voeren als er een nieuwe opstand uitbreekt onder de Palestijnen. Het is niet uitgesloten dat die komt, want de politiek is volledig vastgeroest en problemen blijven daarom onopgelost.